15-ma`ruza. Kuchlanishlar va toklar rezonansi

Zanjirdagi elektr va magnit maydonlari energiyasini yig‘gichlar (to‘plagichlar).

Kondensatorda elektr maydoni energiyasi, induktiv cho‘lg‘amda esa magnit maydonining energiyalari yig‘iladi. 15.2–rasmda ideal tebranuvchan kontur tasvirlangan. Agar boshlang‘ich momentda (lahzada) 1 va 2 -nuqtalarga tashqi ta’minlash manbai ulansa, K kalit ochiq bo‘lgan holatda S kondensator zaryadlanadi. Endi tashqi ta’minlovchi manbani o‘zamiz va K kalitni yopamiz, u holda tebranuvchan konturni hosil qildik. Kondensatorda to‘plangan elektr maydon energiyasi cho‘lg‘amga, magnit energiyasi ko‘rinishiga oqib o‘tadi. Va, aksincha, induktiv cho‘lg‘amda to‘plangan energiya induktiv tok ta’sirida kondensatorni qayta zaryadlaydi va elektr maydoni energiyasiga aylanadi.
Ideal tebranuvchan konturda bu so‘nmas bo‘lib ko‘rinuvchi tebranishlarni hosil qildik. Ammo konturda o‘tkazgichning aktiv qismlarining qarshiligi bor. Umumiy holatda konturning to‘liq energiyasi quyidagilardan tashkil topgan:
L

15.2-rasm.

C U ² i²  L^'

W  W_Э  W_M  ₂  ₂
(15.1)

15.3-rasm.

3. 
   –rasmda elektr energiyasining tebranishlari shartli kursatilgan. Ushbu tebranish jarayoni energiya butunlay so‘nishiga qadar davom etadi. Energiya zanjirning aktiv qarshiligi tufayli sarflanadi. Amaliyotda magnit energiyani to‘plovchilar bo‘lib, induktiv cho‘lg‘amlar, g‘altaklar va boshqalar, elektr energiyasi to‘plovchilar bo‘lib esa kabellar, liniyalarning yerga nisbatan zaryadlanishi va hokazolar hisoblanadi.