15 – Мавзу метод ва методология: асосий тушунчалар

Методология
Мантиқ
Гносеология
Онтология
МЕТАФИЗИКА
ЭСКИ МЕТАФИЗИКА
XVII—XIX acp фалсафаси ва
фанида айниқса камол топ-
ди (метафизик материализм,
натурфалсафа, фалсафа
тарихи ва ҳ.к.) Метафизика-
нинг бу шаклига xoc хусу-
сият умумий ўзаро алоқа-
дорлик ва тараққиётни
инкор қилиш, оламга бир
бутун тизимли ёндашув-
нинг йўқлиги, тафаккурнинг
иккиланувчанлиги, уму-
мий дунёвий алоқадорлик-
нинг тугаганлигига
ишонишдир.
Эски метафизик тафаккур
услуби шаклланишининг объектив
асослари бутуннинг алоҳида
элементлари хусусийликни, ало-
ҳида томонлар (фикран) нима
учун бир бутунликдан айри ҳолда
бўлиши ва бир-бири билан боғлиқ
бўлмаган ҳолда ривож-ланишини
тушунтириш заруриятидир. Бу усул
кундалик турмушда, ақл даражасида,
предмет тараққиётидаги алоқа му-
носабатларда зарур ва тўғридир.
Шунинг учун метафизиканинг бу
шакли предметлардаги барқарор
ликни, улардаги ўзгаришлар
ни тизимли ўрганиш, тараққиёт
нинг манбалари ва механизм
ларини аниқлаш билан боғлиқ.
ЯНГИ МЕТАФИЗИКА
Ҳеч қандай янги-
ликларсиз айлана
Доирасидаги
абадий ҳаракат
кўринишида;
моҳиятидан зид-
дият келиб чи-
қувчи ҳаракат
сифатида;
Буни қуйидаги
йўналишларда
тушуниш
мумкин:
Энг умумий, аба-
дий ўсиш, ўзга-
риш ёки аксинча
кичрайиш (текис
эволюционизм)