14 yanvar – Vatan himoyachilari kuni

Ikki avlod uchrashuvi
«Ikki avlod uchrashuvi»ning ilk soniga katta avlod vakili sifatida uzoq yillar jurnalistikada mashaqqatli mehnat qilgan jurnalist, «Jahon adabiyoti» jurnali bosh muharriri Ahmadjon Meliboyev, hozirgi avlod vakili sifatida «O‘zbekiston 24» telakanali muxbiri, O‘zbekiston jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universitetining bitiruvchi bosqich talabasi Jahongir Mardonov taklif qilindi.
Kechaning mavzulari: dala ishlari, g‘o‘za parvarishi, chopiq va hammani titratgan feletonlar haqida
Ahmadjon Meliboyev: Maktab paytlaridayoq jurnalist bo‘lishga qiziqqanman. Jurnalist bo‘lsam nimalar haqida yozaman, degan savolni berganman o‘zimga. Bir kishining gapi hech esimdan chiqmaydi, u mening tuman gazetasida bosilgan maqolamni o‘qib, «Jurnalist bo‘lsang, bo‘lgan-bo‘lmagan narsalarni ko‘pirtirib yozadigan jurnalist bo‘lasan-da, boshqa kasb yo‘qmi?» degan.
1964 yil maktabni bitirib, Toshkentga keldim, o‘sha yili jurnalistika fakultetiga qabul bo‘lmadi. Qaytib ketib, O‘shda rus tili o‘qituvchilari tayyorlaydigan pedagogika kursini tugatdim. Harbiy xizmatda bo‘ldim, maktabda o‘qituvchilik qildim, tuman, viloyat gazetalarida maqolalarim chiqdi, jurnalist kasbi haqida aniq tasavvur paydo bo‘ldi. Shundan keyin hozirgi Milliy universitetga kelib, o‘zimdan olti yosh kichik yigit-qizlar bilan birga o‘qidim.
O‘tgan asr 70-yillari oxiri… U paytda gazeta mavzulari avvaldan aniq bo‘lardi: bahorda ko‘klam-dala ishlari – shudgor, chigit ekish, g‘o‘za parvarishi, ilg‘or chorvadorlar va hokazo. Yozda bug‘doy o‘rimi, kombaynchilar mehnati, kuzda yig‘im-terim, hosil xirmonlari… Yangi, kutilmagan mavzularda yozadigan jurnalistlar ko‘p emasdi. Jamiyat matbuotning shu darajasiga qanoat qilardi. Bitta-yarimta tanqidiy maqola uchramasa, maqolalarda asosan bo‘layotgan ishlarni maqtab yozish, ertadan-kechgacha zavqli mehnat bilan band, dalaga qo‘shiq aytib borib, kech qo‘shiq aytib qaytish romantik uslubda aks etardi. Ocherklar, odatda, «kun yotog‘iga bosh qo‘yayotgan, shu’lalar ufqqa yoyilayotgan paytda uylariga qaytayotgan» mehnat fronti qahramonlarini ta’riflashdan boshlanardi.
70-yillar matbuotining bugungi matbuotdan bitta ustunligi — gazetalarda feleton janri nihoyatda kuchaygandi. Qaqshatkich zarbali feletonlar tanqidiga uchragan odamning hayoti uzil-kesil hal bo‘lardi. Mashhur feletonchilar sotsialistik mulkka ko‘z olaytirganlar, do‘konda nimanidir narxidan oshirib sotganlar, sifatsiz mahsulot chiqarganlarni ayab o‘tirmasdi. O‘sha paytda yurak yutib, tadbirkorlik bilan shug‘ullangan ishbilarmonlar ham feletonchilardan og‘ir zarba yeyishgan. Sobiq tuzum qo‘lidan ish keladigan tashabbuskorlarga ham yo‘l bermasdi.
«Bugun matbuotimiz qanchalik rivojlangan bo‘lmasin, xolis tanqid jihatidan oqsamoqda. Jur’at bilan jiddiy bir muammo yechimini izlab yozilayotgan maqolalar bor, lekin juda kam. Matbuot e’tibor berishi zarur bo‘lgan kamchiliklar esa ko‘p»
O‘sha kezlari bugun ertalab chop etilgan gazetalar olis tumanlarning olis qishloqlariga ham shu kunning o‘zida yetib borardi. Sobiq tuzum o‘z mafkurasini odamlar ong-shuuriga singdirish uchun ham shunday qilardi. Bugun endi transport infrastrukturasi g‘oyat rivojlangan paytda gazetalar joylarga vaqtida yetib bormaydi, qay bir joylarda taxlanib yotadi. Pochta xizmati deyarli izdan chiqqan. Gazeta o‘quvchiga bir haftadan keyin yetib borsa, uning aktualligi qayerda qoladi?