14-мавзу: менежментда бошқарув усуллари ва услублари режа

СЧАВДҚ – сафдан чиққан асосий воситаларнинг дастлабки қиймати
10.Асосий воситаларнинг янгиланиш коеффисийенти:

ЙДҚҚАВ- йил давомида қабул қилинган асосий воситалар

ЁАВДҚ- йил охирида асосий воситаларнинг дастлабки қиймати
11. Фонд қайтими:

12. Фонд си ғими:

СМ – соф маҳсулот, сўм
Фқий. – фонд қиймати, сўм
13. Ишлаб чиқариш фондларининг айланиши:

АИ/ЧФ – асосий ишлаб чиқариш фондлари, сўм;
А-қайта тиклашга ажратилган амортизасия ажратмаси, сўм.
14.Ишлаб чиқариш фондларининг иқтисодий самарадорлиги қуйидаги формула билан аниқланади:

СД(Ф) – соф даромад ёки фойда, сўм;
АВЎҚҚ – асосий воситаларнинг ўртача қолдиқ қиймати, сўм.
Ишлаб чиқариш асосий фондларидан фойдаланишнинг самарадорлиги омиллари қуйидагилар:
1. Асосий воситалар билан таъминланиш.
2. Асосий воситалар таркиби.
3. Асосий ва моддий айланма воситалари ўртасидаги нисбат.
4. Меҳнатни ташкил қилиш ва ҳақ тўлаш.
5. Ил ғор технологиядан фойдаланиш.


3.3. Ҳозирги бозор иқтисоди шароитида қишлоқ хўжалигининг моддий-техника ресурсларини шакллантириш.
Ҳар бир давлат иқтисодиётининг юксалишида фан-техника тараққиёти муҳим аҳамиятга эга. Айниқса, қишлоқ хўжалигида моддий-техника ресурсларининг шакллантирилиши ва янада ривожлантирилиши учун фан-техника тараққиёти катта аҳамият касб этади. Умуман олганда, фан-техника тараққиёти йирик ишлаб чиқариш учун характерли бўлган фан ва техниканинг муттасил равишда ва ўзаро бо ғлиқ ҳолда ривожлантирилишидир. Инсониятнинг кундан-кунга ортиб борувчи эҳтиёжларини қондириш учун фан-техника тараққиётини янада жадаллаштириш табиий жараён бўлиб бормоқда. Фан-техника тараққиёти интеллектуал онг ривожланиш маҳсули бўлиб, қишлоқ хўжалигида у билан бо ғлиқ бўлган жами фанлардаги ўзгаришлар, ривожланишлар, уларнинг янада тараққий этиши, техника-технологияларни яратиш ва у билан шу ғулланувчи малакали кадрлар тайёрлаш натижасида янада юксакликларга эришиш демакдир. Унинг асосий мақсади эса самарали, янги қишлоқ хўжалиги техникаларини, экологик, жисмонан ва маънан талабларга жавоб берувчи ускуналарни, технологияларни, кимёвий воситалар, ўсимликчиликда янги навларни, чорвачиликда янги зотларни яратиш, мавжуд воситалар ва технологияларни такомиллаштириб, меҳнат унумдорлигини оширишдан иборат. Шунингдек, қишлоқ хўжалигида ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар миқдорини ошириш ва сифатини яхшилаш, уларни қайта ишлаш ва истеъмолчигача етказиб бериш жараёнини муаммосиз ташкил этиш ҳам фан-техника тараққиётининг мақсадларидан биридир. Ушбу мақсад негизида эса республика иқтисодиётини юксалтириш ётади. Фан-техника тараққиётининг моҳияти фан ва техниканинг юксак суръатлар билан ўсиши учун бир-бири билан узвий равишда бо ғланиб, тараққий этишдан иборат. Уни жадаллаштириш зарурияти бир нечта сабабларга асосланади. Биринчидан, фан-техника тараққиёти туфайли бир - бирлик қишлоқ хўжалиги маҳсулоти ишлаб чиқариш учун зарур бўлган меҳнат сарфини камайтириш ва меҳнат унумдорлигини оширишга эришиш; Иккинчидан, яроқсиз ҳолга келтирилган ва эски, лекин ишлатилаётган қишлоқ хўжалиги техника, асбоб-ускуналар, технологияларини янги, замонавий ва сифатлисига алмаштириш ҳамда шу орқали моддий-техника ресурсларидан оқилона фойдаланишга эришиш. Айниқса, хом-ашёни қайта ишлаб токи тайёр маҳсулот яратгунга қадар бўлган жараёнларда янги техника технологиялардан фойдаланишда фан техника тараққиётининг аҳамияти беқиёс. Учинчидан, қишлоқ хўжалиги ва саноатда ишлаб чиқаришни ташкил этишда ихтисослаштириш, корхоналарни бир жойда тўплашнинг ўз ўрни бор. Ана шуни таъминлаш учун ҳам фан-техника тараққиёти зарурдир. Тўртинчидан, қишлоқ хўжалигини, умуман ишлаб чиқариш жараёнини ташкил этиш, ривожлантириш учун кадрларни тў ғри танлаш ҳам муҳим. Фантехника тараққиёти эса янги-янги касбларнинг вужудга келишини талаб қилади ва ишловчиларнинг касб-маҳоратини оширишга ундайди. Бешинчидан, фан-техника тараққиёти орқали иқтисодиётнинг, халқ хўжалигининг барча тармоқлари алоҳида-алоҳида ва бир-бири билан узвий равишда бо ғлиқ ҳолда ривожлантирилади. Фан-техника тараққиётини ривожлантириш техника-технологияларда туб ўзгартириш киритиш негизида албатта меҳнат унумдорлигини оширишга эришилади. Фан-техника тараққиёти икки шаклда амалга оширилади: