14-мавзу: менежментда бошқарув усуллари ва услублари режа

Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариш самарадорлиги меҳнат ресурсларининг миқдорига, таркибига, малакасига ва улардан фойдаланиш самарадорлигига бо ғлиқ. Қишлоқ хўжалигида меҳнат ресурсларига меҳнатга яроқли эркаклар -16 дан 60 ёшгача, аёллар -16 дан 55 ёшгача, шунингдек қишлоқ жойда яшовчи ўсмирлар ва нафақахўрлар киради.Бу ҳақда Ўзбекистон республикаси “Меҳнат кодекси” нинг 77 -“Ишга қабул қилишга йўл қўйиладиган ёш” моддасида: ”Ишга қабул қилишга ўн олти ёшдан йўл қўйилади”деб ёзиб қўйилган
Қишлоқ хўжалиги корхоналарида меҳнат ресурслари таркибига
1. Доимий;
2. Мавсумий;
3. Вақтинчалик ишчилар, шунингдек, штатда турувчи;
4. Ўсмирлар;
5. Нафақахўрлар кирадилар.
Шу жумладан:
1.Доимий ишчиларга-муддатсиз ишга қабул қилинганлар;
2.Мавсумий ишчилар-6 ойгача муддатга қабул қилинганлар;
3.Вақтинчалик ишчиларга-2 ойгача муддатга қабул қилинганларкиритилади.
Қишлоқ хўжалигида меҳнат ресурсларининг шаклланиши ва улардан фойдаланишнинг асосий хусусиятлари қуйидагилар:
1.Биологик ишлаб чиқариш воситалари, тирик организмлар-тупроқ, ўсимлик, ҳайвонларни ривожлантиришга қулай шароитлар яратиш учун ходимлар меҳнати мазмунининг йўналтирилганлиги. Бу қишлоқ хўжалигида ишлаб чиқариш тирик организмларнинг ривожланиши, ўзгаришига, уларнинг табиатини ноорганик элементидан органик моддаларга синтезлашувига бо ғлиқдир;
2.Меҳнат ресурсларидан фойдаланишнинг самарадорлиги табиий, хусусан, ернинг умумдорлиги ва об-ҳаво иқлим шароитларига бо ғлиқ. Чунки иқлим тез ўзгариб турганлиги учун ўсимлик ва ҳайвонотга қулай шароит яратиш лозимдир;
3.Кўп ходимларнинг бир қанча меҳнат вазифаларини бажариши. Бундай аралашишнинг зарурлиги иш турининг кўплиги ва бажариш муддатининг мавсумийлигидан келиб чиқади. Қишлоқ хўжалиги ходими алоҳида технологик операсияларни бажаришга ихтисослашган тор малакали бўлмаслиги керак. Қишлоқ хўжалиги ходими маълум турдаги пировард маҳсулот етиштиришга кенг ихтисослашган бўлиши керак;
4.Ишлаб чиқариш жараёнида ер, моллар ва бошқа ресурсларнинг мустақил эмаслиги. Пировард маҳсулот натижасига иқтисодий жавобгарлигини таъминлаш учун ходимларга умумий ерларни эмас, балки аниқ далаларни, бутун ҳайвонларни эмас, балки аниқ моллар бош сонини беркитиб қўйиш лозимдир;