14-мавзу: менежментда бошқарув усуллари ва услублари режа

Умумлаштирувчи мезонлар:
• Ресурслар самарадорлиги  мах
• Харажатлар самарадорлиги  мах
Хусусий мезонлар:
• махсулот ишлаб чиқаришга энг кам жонли меҳнат сарфлаш;
• энг кам моддий ресурслар сарфлаш;
• энг кам молиявий ресурсларни сарфлаш.
Сифат мезонлари:
• юқори сифатли маҳсулот ишлаб чиқариш;
• шартномаларни муддатида бажариш;
• ходимларнинг барқарорлиги;
• рақобатбардош технологияга эришиш ва ҳ.к.
Бинобарин, бошқариш жараёни самарадорлигини ошириш берилган мезонлар ёки мезонлар тизимига мувофиқ равишда бошқарувчи орган томонидан муайян натижага эришиш мақсадида аниқ объйектни энг қулай, энг самарали бошқариш усулларини топишдан иборатдир.
Бошқариш субъйекти фаолиятини тавсифлаш учун қуйидаги самарадорлик мезонлари қўлланилади:
* Бошқариш тизимидаги молиявий харажатларни тежаш.
- Бошқариш аппарати харажатларининг камайиши бошқарилувчи тизим самарадорлигининг иқтисодий мезони бўлиши мумкин. Бу ўринда бошқарув аппарати штатларини оқилона қисқартириш, хизмат сафарларини камайтириш кабилар тежамкорликнинг муҳим омиллари эканлигини таъкидлаш зарур.
* Бошқариш тизимида жонли ва буюмлашгап меҳиааши тежаш.
- Бу мезон кучларни энг кўп даражада тежаш ва меҳнатдан энг унумли фойдаланишни кўзда тутади. У сермеҳнат ишлар ва операсияларни қисқартиришда, моддий ва меҳнат воситаларини тежашда ифодаланади. Меҳнатни тежашга бошқарув таркиби ва технологияси жараёнларини расионализасиялаш, бошқарув аппаратидаги меҳнатни компютерлаштириш йўли билан эришилади.
* Айрим операсияларни бажаришга ва бутун бошқарув жараёнига сарф бўладиган вақт.
- Бу мезонда бош омил - вақтдир. Ахборот тўплаш ва уни қайта ишлашга, бошқарув қарорларини қабул қилиш ва уларни амалга оширишга сарф бўладиган вақтни ҳар томонлама қисқартириш; бизнес режани тузишга кетадиган вақтни қисқартириш, тезкор топшириқларни етказиш муддатини тезлаштириш, фаолият натижаларини тезкорлик ила баҳолаш билан иқтисодий кўрсаткичларни яхшилашга ҳал қилувчи таъсир кўрсатади.
Қайд қилинган мезонларнинг ҳар бири мазкур давр учун иқгисодий сиёсатда белгиланган мақсадлардан, корхона ёки тармоқнинг аниқ иш шароитлари зътиборга олингани ҳолда бошқарув фаолиятига баҳо бериш учун танлаб олиниши керак.Бошқарув тизимининг турли вазифаларини мақсадга мувофиқташтириш учун ҳам мезон танланади.