14-ma’ruza. 7-bob. 14-mavzu: tekis egilish

Ko’pburchak. 11.22-shaklda ko’rsatilgan ko’pburchakni qaraymiz, avvalo I-I neytral o’qni AD tomon bo’ylab o’tkazamiz. Neytral o’q bosh inersiya o’qlarida kesib o’tadigan kesmalarni topib, keyin (11.18)

formuladan foydalanib, bo’ylama kuch qo’yilgan x_р va y_p kordinatalarni
hisoblab, 1 nuqtani topamiz. Shu yo’l bilan DV bo’ylab o’tgan II-II neytral o’qqa mos keluvchi 2 nuqtani ham topamiz.
Oldingi paragrafdagi 7 punktga asosan, ya’ni neytral o’q biror nuqta atrofida aylansa, kuch qo’yilgn nuqta to’g’ri chiziq bo’ylab harakat qiladi. 1-1 urinma neytral o’qni D nuqta atrofida aylantirib II-II holatga o’tkazsak, kuch qo’yilgan nuqta 1-2 to’g’ri chiziq bo’ylab harakat qilib, 1-
2 kesmani hosil qildi va kesim yadrosining bir tomonini tashkil etadi.
Shu usul bilan kesimga kontur tomonlari va burchaklari orqali o’tkazilgan urinma neytral o’q I-I, II-II, Sh-Sh, IV-IV, V-V, VI-VI lar bilan o’rab olib ularga mos kelgan 1,2,3,4,5 va 6 nuqtalarni to’g’ri chiziqlar bilan tutashtirsak, kesim yadrosi hosil bo’ladi.
Demak, kesim yuzasi ko’pburchak bo’lsa, kesim yadrosi ham ko’pburchak bo’lar ekan. Ammo kesim konturida ichki burchaklar bo’lsa, kesim yadrosining tomonlari soni kesim yuzasi tomonlari soniga teng bo’lmaydi (11.23-shakl). Chunki AV va VS tomonlar orqali neytral o’qlar
o’tkazib, bo’lmydi, ular kesim konturiga urinma bo’lib emas, balki uni kesib o’tadi.

2. 
   To’g’ri to’rtburchak. Uning tomonlari orqali to’rtta urinma neytral o’qni o’tkazamiz (11.24-shakl, a) 1-1 neytral o’q uchun koordinata
   

o’qlarida mos keladigan kesma
a_x  , а_у 
bo’ladi (11.18) formuladan

foydalanib, kesim yadrosining birinchi nuqtasining koordinatalarini topamiz:

i
2

у

а
x_p  
x
2

i
  ^у

 ;
2

i

x

a
y_р    
у
2

i
^x  
_{ } 2bh³
12bh²
  ^h .
6

Demak, 1 nuqta Oу o’qida Ох o’qidan h b masofada 1-1 neytral
o’qqa nisbatan teskari tomonda joylashgan bo’lar ekan.
Xuddi shunday mulohazalarni yuritib III-III neytral o’qqa mos

kelgan nuqtaning koordinatalari uchun
x_p  0;
y  ^h
р _b
larni, II-II va IV-IV

р
neytral o’qlar uchun mos kelgan koordinatalari topamiz.
y  0;
x_р  m b
6 ni

Yuqoridagi 7 punktdan, ya’ni neytral o’q biror nuqta atrofida aylansa, kuch qo’yilgan nuqta to’g’ri chiziq bo’ylab harakat qilishidan foydalanib 1, 2, 3 va 4 nuqtalarni to’g’ri chiziq bilan tutashtirsak romb shakli hosil bo’ladi. Shunday qilib, to’g’ri to’rtburchakli kesimning kesim yadrosi romb shaklidan iborat bo’lar ekan.

11.23-shakl.

11.24-shakl.

3.