Biomassasi g/m2
soni, dona
|
Massa, mg
|
1
|
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
|
bo‘lishi uchun esa maydon tomonlari ruletka va belgili shunurlar yordamida o‘lchanadi. Maydon burchaklariga qoziqchalar qoqib qo‘yiladi. Sohil bo‘yi o‘simliklarini o‘rganish uchun qavatlilikdan foydalanish qo‘laylik tug‘duradi. Shuning uchun suzuvchi yaproqli o‘simliklar, bland bo‘yli suv o‘tlari va suv osti zamini (grunt) o‘simliklami yig‘ish uchun biz yuqorida ko‘rib o‘tgan o‘simliklardan na’muna olishning har xil qurollari ishlatiladi.
O‘simliklami to‘g‘ri va aniq turlarini ajratish laboratoriyada olib boriladi. Shuning uchun ular suvdan chiqarib olingandan so‘ng yaxshilab yuvilib, loyqadan tozalanadi va poletilin xaltachalarga (o‘simliklar bo‘yicha qarab turli kattalikdagi) solinadi yoki plyon- kalarga o‘raladi. Laboratoriyada o‘simliklar quritiladi. Buning uchun har bir nusxasi ikki qavat filtr qog‘ozi yoki gazeta orasiga qo‘yiladi.
Gerbariylarda o‘simliklaming barcha qismlari: ildiz sistemasi, barglarini har xil formalari, gullari, gullashi va mevasi o‘z aksini aniq topishi lozim. O‘simliklami suzuvchi barglari qurish jarayonida o‘z shaklini o‘zgartirishi mumkin. Shuning uchun yupqa oq qog‘ozga qurumagan holatdagi bargning shaklini chizib, uni gerbariy ichiga qoyish tavsiya etiladi. Gerbariylar orasiga bo‘sh qog‘ozlar qo‘yilib bir necha soat botanik press bilan bostirib qo'yiladi. Shundan so‘ng o‘simliklar press ostidan olinib, ho‘l qog‘ozlar quruqlari bilan almashtiriladi. Har bir gerbriyga suv havzasi nomi, grunt xarakteri va chuqurligi, yig‘ilgan vaqti ko‘rsatilgan eteketka yopishtiriladi.
О ‘simliklar tub soni, miqdorini aniqlash. O‘rganilayotgan o‘simliklar miqdorini, sonini aniqlashda qator ko‘rsatgichlardan foydalaniladi. 0‘simliklar miqdorini, sonini aniqlashda ular tub sonini yoki novdalarini 0,5 va 1 m o‘lchamli ramkalar yordamida ma’lum birlikdagi maydon birligi nisbati bilan aniqlanadi. 0‘simliklar namunalarini yig‘ish eng kamida uch martadan takrorlash orqali amalga oshirilib, namunalar soni o‘rtacha hisobga olinadi.
Fitomassani aniqlash uchun hisobga olingan maydonlardan har xil o‘lchamli ramkalardan (maydoni 0,25 ; 0,5 va Im2 bo‘lgan hamda suzuvchi bargli o‘simliklar uchun 4 m2) foydalaniladi. Chuqurligi 2-3 m bo‘lgan suv havzalari dan namuna olish uchun chalg‘i o‘roqlardan foydalaniladi. Ajratilgan maydonlar turli yo‘llar bilan o‘rib olinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |