13-Мавзу: Табиий тусдаги фавқулодда вазиятлар, уларнинг таснифи ва тавсифи. Аҳоли ва ҳудудни табиий фвлардан муҳофаза қилиш

Юқумли касалликларнинг озиқ-овқат билан юқиши

Юқумли касалликлар бошқа ноинфекцион касалликлардан қуйидаги бир қатор хусусиятлари билан фарқ қилади.

• 
  ҳар бир инфекцион касаллик маълум турдаги патоген микроб томонидан қўзғатилади;
  
• 
  ҳар бир инфекцион касалликда яширин (инкубацион), касаллик аломатлари (продромал) ва тузалиш даври кузатилади;
  
• 
  ҳар бир инфекцион касаллик ўзининг юқиш йўлига ва тарқалиш механизмига эга;
  
• 
  инфекцион касалликлардан сўнг турли муддатгача иммунитет пайдо бўлади;
  
• 
  баъзи инфекцион касалликларни эмлаш йўли билан олдини олиш мумкин.
  

Юқумли касалликларнинг классификацияси
Мамлакатимизда қабул қилинган юқумли касалликлар классификацияси уларнинг юқиш механизми ва организмда жойлашишига асосланган. Бу классификацияга мувофиқ, барча юқумли касалликлар тўртта катта гуруҳга бўлинади.
Биринчи гуруҳ. Ичак инфекциялари. Бунда микроблар нажас ёки сийдик билан ташқарига чиқади. Озиқ-овқат, тупроқ, сув, пашша, ифлос қўл, рўзғор анжомлари воситасида касаллик соғлом одамга юқади. Бу гуруҳга ич терлама, А ва В паратифлари, дизентерия, вабо, овқат токсиконифекциялари ва бошқалар киради.
Иккинчи гуруҳ. Нафас йўллари ёки ҳаво-томчи инфекциялари. Касаллик қўзғатувчилар нафас йўллари секрети билан бурун ёки сўлак парчалари орқали ажралади. Инфекция, ҳаво-томчи ёки ҳаво-чанг йўли билан ўтади. Грипп, қизамиқ, дифтерия, скаралатина, чин чечак ва бошқалар шу гуруҳга мансуб касалликлардир.
Учинчи гуруҳ. Қон инфекциялари ёки трансмиссив инфекциялар. Касаллик қўзғатувчилар қон сўрувчи ҳашаротлар: чивин, кана, бит, бурга ва бошқалар чақиши орқали безгак, туляремия ва бошқалар киради.
Тўртинчи гуруҳ. Ташқи қоплам инфекциялари. Бу касалликларда зарарланган кийим-бош, кўрпа-тўшак, идиш-товоқ ва бошқалар микробни юқтирувчи омиллар ҳисобланади. Трахома, қўтир, қоқшол, қутуриш ва бошқалар шу касалликлар жумласидандир.


Эпизоотик вазиятлар
Ҳайвонлар юқумли касалликларнинг тарқалиши эпизоотия, панзоотия,ва энзоотия шаклида юз беради.