13-mavzu. Shaxs kasbiy faoliyatida individual tipologik xususiyatlar. Temperament va kasbni egallash masalalari Reja

O‘ta hayajonli tip
–bunday odamlarga yuqori muloqotchanlik, sergaplik, 
oshiqlik xosdir. Ular ko‘p bahslashadilar. Lekin nizogacha olib bormaydilar. Nizoli 
vaziyatlarda ham faol, ham sust holatda bo‘ladilar. SHu bilan birga, bunday tipdagi 
odamlar do‘stlari va yaqinlariga e‘tiborli va sadoqatli bo‘ladilar. Ular altruistlikka moyil, 
ularga hamdardlik hissi, yaxshi did xos bo‘lib, sezgilarning yorqinligi va samimiyligini 
namoyon qiladilar. YOqimsiz qirralari: vahimachilik, vaqtinchalik kayfiyatga berilganlik 
kabilardir. 
11. 
Ekstravert tip
– bunday odamlar yuqori muloqotchanlik bilan ajralib turadilar, 
ularning do‘stlari, tanishlari ko‘p, ular sergap, istalgan ma‘lumotni qabul qiladilar, ayrim 
holatlarda atrofdagilar bilan nizolarga boradilar, bunda, odatda, sust tarafda bo‘ladilar. 
Do‘stlar bilan muloqotda, ishda va oiladagi ko‘p holatlarda liderlikda boshqalarga yon 
bosadilar, bo‘ysunishni va chetda turishni afzal ko‘radilar. Boshqalarni tinglay olishga 
shaylik, iltimoslarni bajarish, ishchanlik kabi yoqimli qirralarga egadirlar. YOqimsiz 
qirralari: ta‘sirlarga beriluvchanlik, engil tabiatlilik, o‘ylamasdan harakat qilish, 

---

ko‘ngilochar qiziqishlarga, gap-so‘z va mish-mishlarni tarqatishda ishtirok etishga 
ishtiyoqmandlik. 
12. 
Introvert tip
– ular past muloqotchanlik, odamovilik, voqelikdan uzilganlik, 
falsafa so‘qishga moyillik bilan harakterlanadi. Bunday odamlarni yolg‘izlikni xush 
ko‘radilar; atrofdagilar bilan shaxsiy hayotlariga takallufsizlik bilan aralashish 
holatlaridagina nizolarga borishlari mumkin. Ular ko‘pincha odamlarga nisbatan kuchsiz 
bog‘langan emotsional sovuqqon odamlardir. Vazminlik, qat’iy e‘tiqodlilik kabi ijobiy 
qirralarga egadirlar. Salbiy qirralari ham mavjud – qaysarlik, tafakkur rigidligi, o‘z 
g‘oyalarini qat’iy ravishda himoya qilish hisoblanadi. 
Keyinchalik A.E. Lichko o‘smirlar aksentuatsiyalarini ta‘riflash asosida harakterlar 
tasnifini taklif etdi. 
M.I. Enikeev shaxs muhitga moslashishining umumiy usuli asosida harakterning 
quyidagi tiplarini keltiradi:[2] 
1.