13 мавзу. Шахсий суғуртада рискларни бошқариш режа: Рискларни таснифлаш мезонлари

“РИСКОЛОГИЯ” ФАНИ
3. Шахсий суғурта рисклари
Суғурта жавобгарлигининг ҳажми йўловчининг йўлда содир бўлиши билан содир бўлган бахтсиз ҳодисанинг оқибатлари билан боғлиқ. Суғурта суммаси соғлиғининг йўқолиши ёки суғурталанганнинг вафоти муносабати билан тўланади. Суғурта шартлари, агар бахтсиз ҳодиса суғурталанган томонидан жиноят содир этилиши, ўз жонига қасд қилишга уриниш, маъмурият талабларига бўйсунмаслик ёки транспортда саёҳат қилиш қоидаларини бузиш билан боғлиқ бўлса, суғурта жавобгарлигини чеклашни назарда тутади.
Чипталарни сотишда транспорт ташкилотлари кассалари томонидан олинган суғурта тўловлари белгиланган тартибда суғурта идораларининг ҳисоб рақамларига ўтказилади.
“РИСКОЛОГИЯ” ФАНИ
4. Тиббий суғурта
Тиббий суғурта суғуртанинг ажралмас қисми бўлиб, соғлиқни сақлашда аҳолининг манфаатларини ижтимоий ҳимоя қилиш шаклидир. Тиббий суғуртанинг мақсади - фуқароларга суғурта ҳодисаси юз берганда, тўпланган маблағлардан тиббий ёрдам олиш ва профилактика тадбирларини молиялаштиришга кафолат бериш. Тиббий суғурта мажбурий ва ихтиёрий суғурта шаклида бўлиши мумкин.
Ўзбекистонда 2021 йил 1 январдан бошлаб мажбурий тиббий суғуртани босқичма-босқич жорий этишни бошлайдилар, аммо буни қонунчилик базаси, механизмлари, босқичлари, ҳуқуқлари, мажбуриятлари, молиялаштириш манбалари ва бошқа масалаларни тартибга солувчи ҳужжат қабул қилинмасдан амалга ошириш мумкин эмас.
Ихтиёрий тиббий суғурта мажбурий суғурта дастурлари билан белгиланадиган тиббий хизматларнинг ижтимоий кафолатланган ҳажмидан ортиқ тиббий ёрдам кўрсатилишини таъминлашга қаратилган.
“РИСКОЛОГИЯ” ФАНИ
4. Тиббий суғурта
Тиббий суғуртанинг субъектлари: фуқаро, суғурталанган, суғурта тиббиёти ташкилоти, тиббиёт муассасаси.
Мажбурий тиббий суғурта учун суғурта мукофотларини тўлайдиган суғурта қилдирувчилар қуйидагилар:

• ишламайдиган фуқаролар учун - ҳудудий давлат органлари, маҳаллий бошқарув;
• меҳнатга лаёқатли аҳоли учун - корхоналар, муассасалар, ташкилотлар, тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланадиган шахслар ва эркин касб эгалари.

Суғурта мукофотлари тўланади: корхоналар ва фуқаролар томонидан - уларнинг даромадлари ҳисобига; ноишлаб чиқариш соҳаси муассасалари - тахминий ажратмалар, яъни тегишли бюджет маблағлари ҳисобидан. Фуқаролар ва юридик шахслар томонидан соғлиқни сақлаш фондларига ажратилган маблағлар солиқ солинадиган суммалардан чиқариб ташланади.
Ихтиёрий тиббий суғуртанинг объекти суғурта ҳодисаси юз берганда тиббий ёрдам кўрсатиш харажатлари билан боғлиқ суғурта риски ҳисобланади.