13-ma’ruza. Mavzu. Talabalarning mustaqil faoliyatlarini pedagogik boshqarish. Reja

Og’zaki mustaqil topshiriqlar:
- bosma yoki elektron darslik bo’yicha o’quv materialini o’qish va takrorlash, chizmalar va sxemalarni o’rganish, turli texnik adabiyotlar, hujjatlar hamda materiallar asosida o’qituvchi savollariga javoblar tayyorlash, mehnat faoliyati tahlili kabilar kiradi. O’quv materiallarini anglab mustahkamlash va xotirada saqlashga mo’ljallangan.
YOzma mustaqil topshiriqlar:
- berilgan vazifalar bo’yicha hisoblashlarni bajarish, umumlashtiruvchi va takrorlanuvchi jadvallarni to’ldirish, amaliy faoliyat uchun texnologik xaritalarni ishlab chiqish, laboratoriya, amaliy ishlar to’g’risida hisobotlar tuzish va shunga o’xshash vazifalarni o’z ichiga oladi.
Grafik mustaqil topshiriqlar:
- ularga turli chizmachilik ishlarini eskizlashtirish (kesmalar, kesishmalarni tasvirlash, ayrim detal va tugunlarni chizib ko’rsatish), sxemalar, grafiklar, diagrammalarni tuzish, kuzatish natijalarini tasvirlash hamda shunga o’xshash vazifalarni o’z ichiga oladi.
Amaliy xarakterdagi mustaqil topshiriqlar:
- Talabalar o’qituvchi topshirig’i asosida mustaqil ishni bajarish jarayo-nida ma’lum detal tayyorlash, tugun va mexanizmlarini yig’ish, texnik ja-rayonlarni ishlab chiqadilar. Ushbu ishlarni bajarganda o’quvchilar asbob-uskunalarni tanlash, ishlov berish rejasini aniqlash hamda hisoblash, yangi moslamalarni loyihalash, maket va modellar, namunalar kabi ishlarni amalga oshiradilar. Bu turdagi topshiriqlarga o’qituvchi tomonidan loyihalar tayyorlanadi. Maxsus fan xususiyatiga qarab mustaqil ishlar shakllarining samarali ishlab chiqilishi, albatta o’qituvchining pedagogik va kasbiy mahoratiga bog’liq bo’ladi.
Talabalarda bilim, ko’nikma va malakalarni shakllantirish maqsadida o’quv yilining boshidayoq ularda mustaqil ravishda o’quv matnlarini yozish, dastlabki manbalardan kerakli materialni izlash, shaxsiy hujjat-lardan foydalanish, reja, krossvord, rebuslar tuzish, referatlar yozish, testlar, tarqatma materiallar tayyorlash, o’qituvchi va o’quvchilar huzurida chiqib erkin gapira bilish, o’z fikrini himoya qilish, matbuot va in-ternetdan axborotlarni olish o’quvlari shakllanishiga alohida e’tibor beriladi. Mustaqil ishni bajarish jarayonida o’quvchi o’zining ijodiy va ma’naviy faoliyatini tahlil etadi. SHuningdek, mustaqil ish topshi-riqlarini bajarish mobaynida o’quvchilarning tinglashi, eslab qolish, taqqoslash, adabiyot va qo’llanmalar bilan ishlash, tahlil etish, fikrni yozma ravishda ifodalash, baholash, reja tuzish, nutqlarni rivojlantirish, eng asosiy jihatlarni ajrata bilish, bir-birlari bilan muloqot qila olish, internet va zamonaviy texnik vositalardan foydalanish, o’quv materiallari mazmunini qisqacha yozish, o’z-’zini nazorat qilish kabi malakalari rivojlanib boradi.
Ta’limning ijtimoiy zarurat ekanini anglash va uning samaradorligini oshirish,

• 
  birinchidan, o'qituvchining pedagogik mahoratiga bog'liq bo'lsa;
  
• 
  ikkinchidan, o'quvchini o'z ustida qunt bilan ishlashga o'rgatish, ta’limning interfaol usullaridan, shakllaridan samarali foydalanish, mustaqil bilim olishiga bog'liq bo'ladi.
  

Ta’lim samaradorligini oshirishning eng zamonaviy usullaridan biri bu o'quvchilami mustaqil bilim olishlarini tashkil etish, kerakli ma’lumotlarni izlab topish va tahlil qilishga o'rgatish. Ayniqsa, umumiy o'rta ta ’lim maktablarida voshlarning bilim olishida, ularni hayotga tarbiyalashda mustaqil va masofaviy ta ’lim olishga o'rgatish dolzarb masala hisoblanadi.
Umumiy o 'rta ta ’limda fizika o'quv fanini o'zlashtirish uchun o'quv soatlari uch qismga bo'linadi: o'qituvchi tomonidan sinfda o'qitish; mustaqil ta ’lim; mustaqil ish.