12-mavzu. O’zbekistonning turizm imkoniyatlari va salohiyati

Xorazm viloyati yodgorlik resurslari 
Qadimgi Xorazm tarixi, arxeol ogiyasi, davlatchiligi, sm‘nati , ilm - fani, dini,
hunarmandсhiligi. Xiva "Ichan qal‘a" tarixiy me‘morchilik qo‘riqxona muzeyi: 
1920 - yil 26 - aprelda sobiq Xivaxoni qabulxonasi binosidaoChilib, dastl ab
Xorazm Respublika tarix - inqil obiy muzeyi, 1924 - yildaXorazm viloyat tarix
- inqil obiy muzeyi, 1970 - yildan "Ichan qal‘a" me‘morchilik qo‘riqxonasi bilan
birlashtirilib, Xiva "Ichan qal‘a" tarix -me‘morchilik qo‘riqxona - muzeyi", -
deb atalgan. "Ichan qal‘a"ga to‘rtta darvozadan kirilgan: Bog‘cha darvoza, Polvon 
darvoza, Tosh darvoza, Ota darvoza. Me‘moriy obidalari: 
Ko‘hna Ark. Xivaning qadimgi qal‘asi. Qal‘a tarixi Xiva tarixi bilan bog‘liq.
Unda 19 -asrgaoid xon va amaldorl arning xovlilari , aslaxaxona, o‘q - dori
tayyorlaydigan ustaxona, omborlar, oshxona, otxona, zindon, qo‘chqor
urushtiriladigan maydon bo‘lgan. To‘rtta hovlidan tashkil topgan.

---

Sayyid Al ovuddin maqbarasi. 14 - asrda So‘fi Amir Kulol Naqshband
tomonidan ustozi ShayxAl ovuddin mozori ustiga qurdirgan maqbara peshtoqli,
unda ziyoratxona va go‘rxona mavjud. Sag‘anaga Sayyid Al ovuddinning vafot 
etgan sanasi (1303 - yil) bitilgan. Uch avliyo maqbarasi. 16 - asrda qurilgan.
Noma‘lum uch kishining qabrlari mujassam. Peshtoqi baland, gumbazli
kattaxonasi bor. Buxorolik ustalar qurgani bois, Xiva yodgorliklaridan ajr alib 
turadi. Arab Muhammad madrasasi. 1616 - yildaXivaxoni Arab Muhammadxon
tomonidan qurdirilgan. Me‘mori kim ekanligi noma‘lum. To‘rtburchak
shaklidaemas, trapetsiya shaklida qurilgan. Darsxonasi bostirma ustida. Gumbazli 
xonali . Anushaxon hammomi. 1657 - yilda Oq masjid yonidaAbdulg‘ozixon
tomonidan o‘g‘li Anusha Muhammad Sultonning Karm anadagi g‘alabasi sharafiga 
qurdirilgan. Xo‘jamberdibek madrasasi. 1688 - yilda qurilgan. Hujralar bilan
o‘ralgan, dastlab bir hovlili bo‘lgan. Oll oqulixon madrasasi qurilgach,
Xo‘jamberdibek madrasasi ikki hovlili qilib qayta bunyod bo‘lgan. 
Sherg‘ozixon madrasasi. Xivaxoni Sherg‘ozixon Mashhad (Eronning shimoli -
Sharqiy qismidagi shahar)da qilgan g‘alabasi sharafiga 1719 - 1728 yillarda
qurdirgan. Uning ro‘parasida Pahlavon Mahmud maqbarasi j oylashgan. Madrasa
hovlisi o‘rtada, to‘rtburchak shaklida, bezaksiz, sodda va bir va ikki qavatli ,
hujral ar, masjid, darsxona bor. Peshtoqi katta. Muhammad Amin Inoq madrasasi. 
18 - asrdaXivaxoni Muhammad Amin Inoq (1770 -1785) hukmronligi davrida
qurilgan. Bir qavatli hovlida ikkitaayvon bo‘lib, darsxona, masjid, xujralar bor.
Juma masjidi. Masjidning tashqi ko‘rinishi sodda. Ichki kattaxonada 212 ta
ustun bor. Bezaklar 18 - 19 asrga tam‘luqli. Ustunlarning to‘rttasi 10 -
asrgaoid. Shuningdek, 14 - asrga tam‘luqli ustunlar bor. 18 - asrda masjid qayta 
tam‘mirlanib, baland minora ham qurilgan. Bog‘bonli masjid. Buni aka - uka
bog‘bonlar bunyod ettirgan. Uning tomi gumbazli, ikki ustunli peshayvondan
iborat. Me‘mori Pahlavon Quli bo‘lib, 1809 - yilda qurilgan. Ba‘zi bezaklar 
14 – asrga oid. Muhammad Aminxon madrasasi va minorasi. Xivaxoni
Muhammad Aminxon tomonidan 19 - asrda qurdirilgan. Kalta minor uning
yonida joylashgan. Xonning o‘limi minora qurilishini to‘xtatib qo‘ygan. Shu
bois, uning bo‘yi 26 metrligicha qolib ketgan. Madrasa ikki qavatli bo‘lib, 
birinchi qavatdagi xujralar dahlizli, ikkinchi qavatdagilari ayvonli. Muhammad
Rahimxon madrasasi . 19 - asrdaXivaxoni Sayyid Muhammad Rahimxon II 
(Feruz) tomonidan qurdirilgan. Ko‘hnaArk ro‘parasida bo‘lib, kattaligi bo‘yicha
Muhammad Aminxon madrasasidan keyin ikkinchi o‘rinda turadi. Unda yozgi
va qishgi masjid, darsxona, kutubxona, xujralar mavjud. Old qismi ikki , qolganlari
bir qavatli. Pahlavon Mahmud majmui. U gumbazli xonaqoh, maqbara va
ziyoratxonalardan iborat. 19 - 20 - asrl argaoid. Darvozaxonadan kichik hovliga
o‘tiladi. Qarshisida katta peshtoq, gumbazli xonaqoh, maqbara, g‘arbida qorixona, 
Sharqidaayvon, hovlida quduq mavjud. Isl om xo‘ja madrasasi va minorasi.
Isfandiyorxonning bosh vaziri Isl om xo‘ja o‘z davrining taraqqiyparvar
shaxslaridan biri bo‘lib, 1910 - yilda mazkur obida qurilishini amalgaoshirgan.
SHuningdek, u mahalliy bol alar uchun madrasa va minoradan tashqari maktab,
kasalxona, pochta, ko‘prik va yo‘llar ham barpoetgan. Uni xivalik 
ustaXudoybergan hoji qurgan. Oll oqulixon davridagi me‘morchilik: Oll oqulixon

---

Xivaxoni bo‘lib, 19 - asrda yashagan. Muhammad Rahimxonning o‘g‘li. Uning
davrida Karvon saroy, tim , madrasa, Tosh hovli, Oq masjid, Sayyidboy masjidi 
kabi inshootl ar qurilgan. Oll oqulixon karvon saroyi va timi . To‘g‘ri
to‘rtburchak shaklida, hovli va ikki qavatli xujrali. Karvon saroy ichkarisiga
ikki gumbaz ostidan o‘tiladi. Hovlidaot - araval arga mol ortish uchun barcha 
qulayliklar bo‘lgan. Gumbazli tim karvon saroydan keyin qurilgan. Oll oqulixon
madrasasi. Xivaxoni Oll oqulixon tomonidan 19 - asrda qurilgan. Uni 
ro‘paradagi Xo‘jamberdibek madrasasiga o‘xshatib ishlangan va shu bois,
me‘morchilikdagi usullardan qo‘sh madrasa bunyod bo‘lgan. Madrasa sun‘iy
tepalikda qurilgan. Hovlisidagi ikki qavatli xujralar soni 99 ta. Toshhovli. Oll 
oqulixon tomonidan 19 - asrda qurilgan. Avval haram, keyin mehmonxona, 
arzxonalar bunyod bo‘lgan. Devorlari koshinli, ganch, yog‘och, tosh o‘ymakorligi 
mujassam 163 xonali . Undaxon oilasi yashagan, idoral ar j oylashgan, elchilar,
arz bilan kelganlar kutib olingan. Oq masjid. Uch tarafi ayvonli. Yassi tom
ustidagi gumbaz oppoq bo‘lib ko‘ringani uchun shu nom bilan atal adi. Panjaralar 
vaeshiklardagi naqshlardan tashqari bezaklari ko‘p emas. Matniyoz Devonbegi
madrasasi. Ota darvoza yaqinida 19 - asrda qurilgan mazkur yodgorlik bir 
qavatli . To‘g‘ri to‘rtburchak shaklida. Darsxona, masjid, xujralari bor. Sayyid
Sholikorboy majmui . Savdogar Sayyid Sholikorboy " Ichan qal‘a" Sharqiy 
darvozasi bo‘lmish Polvon darvoza tashqarisida 19 - asrda qurdirgan. Majmua
masjid, madrasa, ayvon, minoradan tashkil topgan. Shuningdek, Xivada Qutlug‘
Murod Inoq, Musoto‘ra madrasalari , Polvon qori , Shayx Qal andar bobo, Abdal
bobo kabi minoralar mavjud.