12-mavzu: Ekskursiya rahbari – gidga qo‘yilgan talablar

Ekskursantlarning avtobusga qaytishi. Ekskursantlarning avtobus tomon harakatlanishini gid boshqaradi va eshikning o‘ng tomonida turib ularni bildirmay sanaydi. Ekskursantlarning hammasi yig‘ilganiga ishonch hosil qilganidan so‘ng, avtobusga chiqib, harakatlanish uchun haydovchiga ishora beradi. Avtobusda o‘z joyini egallab bo‘lgan ekskursantlarni sanab o‘tirishning hojati yo‘q.
Gidning o‘rni. Gid avtobusda shunday joyni egallashi lozimki, hikoya qilinayotgan ob’ektlar unga yaxshi ko‘rinib tursin. Qoidaga muvofiq haydovchining yonidagi maxsus o‘rindiq gid uchun mo‘ljallangandir. Avtobus harakati vaqtida gidning tik turishi (ekskursantlarning ham) xavfsizlik yuzasidan mumkin emas.
Piyoda harakatlanadigan ekskursiya xizmatida gid ob’ektga nisbatan yonbosh turishi maqsadga muvofiqdir, chunki qarshisida turgan ob’ektni ko‘rib tahlil qiladi va o‘z taassurotlarini hikoya qiladi. Avtobusli ekskursiya xizmatida gid ekskursantlarga orqasi bilan o‘tirib, oynadan ko‘rinayotgan yoki ko‘rinishi kutilayotgan ob’ektlarni hikoya qiladi.
Ekskursiya xizmatida vaqtni to‘g‘ri taqsimlash. Metodik ishlanmalarda har bir mavzuostilarni yoritib berishga sarflanadigan vaqt aniq ko‘rsatiladi. Bu yerda barcha masalalar - ob’ektlarni ko‘rsatish, gidning hikoyasi, ob’ekt bo‘ylab harakati va keyingi marshrut bo‘ylab harakati inobatga olinadi. Vaqtni taqsimlay olish ko‘nikmasiga gid birdaniga erishmaydi. Buning uchun u qo‘l soati bilan ob’ektlarda mashq qilishi talab qilinadi. Mantiqiy o‘tishlarda, mavzuostilarni ochish va asosiy savollarga vaqtni to‘g‘ri taqsimlashni o‘rganish lozim.
Ba’zida ekskursiya vaqti gidga bog‘liq bo‘lmagan sabablar bilan qisqaradi. Bunga ekskursantlarning uzoq yig‘ilishi, turistlar nonushtasining o‘z vaqtida berilmasligi, ko‘chalardagi tirbandlik kabi holatlar sabab bo‘lishi mumkin. Vaziyatni o‘nglash uchun gid mavzuni yoritishga ajratilgan vaqtni qisqartirishga majbur bo‘ladi. Qisqartirganda ham asosiy ma’lumotlar saqlanib, muhim bo‘lmaganlari olib tashlanishi maqsadlidir. Bunday holatlarga ham gid oldindan tayyor turishi lozim.