12-mavzu: Ekskursiya rahbari – gidga qo‘yilgan talablar

11.3. Ekologiya mavzusidagi ekskursiyalar marshrutining
o‘ziga xosligi

Ekologik turizm (turistik mahsulot sifatida) turli shakllarda tashkillashtirilishi mumkin bo‘lib, eng ko‘p tarqalgani ekologik ekskursiyalardir(ekologik so‘qmoqlar bo‘ylab sayohat, milliy istirohat bog‘larini tomosha qilish va sh.k). Talabalar va o‘quvchilarning yozgi ekologik lagerlari ham ekoligiya mavzusidagi ekskursiyaning muvaffaqiyatli shakllaridan biridir.

«Ekologik ekskursiya» deganda ekskursantlarning ekologik bilimlarini oshirish va rekreatsion dam olishini tashkil etish maqsadida, tabiatning saqlangan hududlariga tashkil etilgan ekskursiya bo‘lib, unda ekologik turizmdagi tamoyillarga rioya etiladi.
Ekologik ekskursiyaning poxodlardan farq qiluvchi xususiyati uning maqsadliligi bo‘lib, bilish, o‘rganish komponentlari ekskursiya dasturiga ob’ektlar esa marshrutga kiritilib, harakatlanish grafigi rejalashtiriladi. Belgilangan maqsadlardan bir necha vazifalar kelib chiqishi mumkin.
Ekologiya mavzusidagi ekskursiya xizmati dasturining namunasini keltiramiz:


«JONLI TABIATNI ASRAYLIK» nomli ekskursiya xizmatining
DASTURI
Davomiyligi: 2 soat
Masofasi: Zarafshon qo’riqxonasida Samarqand shahridan 30 km
Ekskursiya maqsadi: yoshlarning ekologik madaniyatini oshirish, ularga atrof-muhit ifloslanishi bo‘yicha ma’lumotlarni yetkazish hamda yoshlarning ekologik madaniyatini rivojlantirishga qaratilgan.
Ekskursiya o‘tkazilishi rejalashtirilgan guruh: katta va kichik yoshdagi o‘quvchilar guruhi, maktab, litsey va kollej o‘quvchilari
Ekskursiya mavsumiyligi: bahor oylarida


GIDNING INDIVIDUAL MATNI NAMUNASI

Hurmatli ekskursantlar! Bugungi kunda O‘zbekistonning to‘qayzorlari hududlarida jami 5 ta qo‘riqxona tashkil etilgan. Zarafshon qo‘riqxonasi shulardan biri hisoblanadi. Qo‘riqxonaga 1975-yilda asos solingan. Uning hududi Cho‘pon ota tog‘ining balandliklaridan boshlanib, o‘ng qirg‘oqi bo‘ylab 47 kilometr uzoqlikda davom etadi. Qo‘riqxona hududi 2352 gektar himoya qilinadigan hudud hisoblanadi. Ulardan 680 gektarini o‘rmon tashkil etadi. Qo‘riqxonani tashkil etishdan maqsad - bugungi kunda yo‘qolish arafasida bo‘lgan turli qushlar, Buxoro bug‘ulari, hududning flora-faunasi va dorivor o‘simliklar dunyosini saqlab qolish hisoblanadi. Bu yerda 17 turdagi sutemizuvchilar, 170 dan ortiq qush turlari hamda bir necha o‘nlab turdagi sudralib yuruvchilar bor.

Qo‘riqxonada Zarafshon tustovuqlarini ko‘paytirishga qaratilgan maxsus joylar tashkil etilgan bo‘lib, tustovuqlarni sun’iy ravishda ko‘paytirish metodikasi ishlab chiqilgan hamda uning «genetik bankini» yaratish ishlari olib borilmoqda.
Butunjahon yovvoyi tabiatni saqlash fondi (WWF) tomonidan Buxoro bug‘ularini o‘z yashash hududlariga qaytarish ishlari tashkil etilgan. Natijada Buxoro bug‘ulari Zarafshon qo‘riqxonasi hududiga qaytarilgan edi. Amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasida 2006-yilda Markaziy Osiyoda ularning soni 1000 tani tashkil etdi.
Endi o’simlik turlari bilan yaqindan tanishishni boshlasak! Marhamat!