12-боб. ҚУрилиш майдонида геодезик ишларни ташкилэтиш ва инженер-геодезик қидирув ишлари

12.2-§. Геодезик режалаш ишлари меъёрий аниқликлар, кийимлар

Йиғма конструкцияларнинг геометрик аниқлигини таъминлаш­даги ”Қурилиш меъёрлари ва қоидалари” (ҚМҚ) талабларини

кўриб чиқамиз.

Геометрик ўлчамнинг лойиҳавий аниқлиги, лойиҳада берилган ўлчамнинг l_o номинал қиймати, энг катта l max ва энг кичик l min чекли қийматлари ҳамда юқори δ_ю ва қуйи δ_к чекли чекланишлар билан характерланади ва қуйидаги формула ёрдамида ҳисобланади:


_ю=l_max -l_o; δ_к = l_min - l_o . (12.1)

Энг катта ва энг кичик чекли қийматлар фарқи қуйидагича ҳисобланади:

. (12.2)

Геометрик ўлчамнинг ҳақиқий аниқлиги чекланиш қиймати δ_i билан ифодаланади ва ҳақиқий l_i ва номинал l_o қийматлар фарқига тенг бўлади:

(12.3)


Қурилишда меъёрлар тизими ишлаб чиқариш жараёнининг босқичлари аниқликлари бўйича гуруҳлаш принципида тузилган. Қурилиш конструкциялари ва элементларининг маълум қисмида йиғилган хатоликларни таъсирини йўқотиш учун йиғма конструк­цияларда тирқишлар ёки чоклар (бўшлик) қолдириш кўзда тути­лади. Бу тирқиш ва чоклар компенсатор вазифасини бажаради.
Режалаш ишларини бажариш аниқлигига бўлган талаблар, бино ва конструкциялар турларига боғлиқ равишда, режалашнинг олтита босқичи учун аниқликлар 12.1- жадвалда келтирилган.
Қурилиш майдонидаги қурилиш монтаж ишларининг мураккаб­лиги ва ҳажмига боғлиқ равишда қурилишни инженер - геодезик таъминлашни бино ва иншоотлар қурилишидаги геодезик ишларни бажаришда ўрнатилган тартибда тасдиқланган техника хавфсизлиги қоидалари ва бошқа меъёрий ҳужжатларга амал қилиш талаб этилади.
Биринчи навбатда қурилиш майдонида ҳимоя кийимларидан каскасини киймаган ҳолда ишлаш мумкин эмаслиги, оёқ кийим қалин тагликда, устки кийим эса ҳаракатланишга қулай бўлиши керак.
Масалан, қурилиш майдонида геодезик ишлар амалга оши­ри­лади, ушбу қурилиш объекти учун қабул қилинган техника хавфсизлиги қоидаларига амал қилинади.
Геодезик ишларга, инструктаж ва техника хавфсизлиги бўйича билими текширувдан ўтган шахс рухсат этилади[5].
Серқатнов ҳаракатга эга бўлган транспорт йўлларида ишлаганда ва катта сондаги механизмлар ишлайдиган қурилиш майдонларида эҳтиёт чораларини кўриш, транспорт ва механизмлар ҳаракатини кузатишдан ташқари барча масъулиятлардан озод этилган кузатувчини тайинлаш керак.