12- ma’ruza Avtomobil transportida axborot tizimlari integratsiyasi (4 soat) Maqsad

12.4. Transport vositasining harakatdagi vazni nazorati.
Transport vositalarining ularni to‘xtatmasdan turib vaznini o‘lchash texnologiyasi (Weigh-In-Motion: WIM) – telematikaning namunaviy ilovasi bo‘lib, u o‘z ish faoliyatida boshqariladigan yo‘l belgilari bilan birga mukammal datchiklar va aloqa uskunalaridan birgalikda foydalanadi.
Transport vositalarining vaznini statik o‘lchash vaqt nuqtai-nazaridan ilojsizdek tuyuladi. Asosiy yo‘lda (12.2-rasm), vaznni o‘lchash joyidan oldin, yuk mashinalarining vaznni o‘lchash joyiga burilishlari haqida axborot beruvchi axborot tablosi o‘rnatiladi. Bu buyruqni barcha transport vositalari bajarganligini nazorat qilish uchun tarmoqlanishdan keyin bir juft induksiya tugunlari o‘rnatiladi, bu tugunlar yuk mashinasini identifikatsiya qiladi va tegishli ravishda berilgan buyruqqa bo‘ysunmaganligi haqida ogohlantiradi.

12.2-rasm. Transport vositasining harakatdagi vazni nazorati ko‘rinishi.

Tarmoqlanish chizig‘ida vaznni o‘lchash datchiklari o‘rnatilgan, bunda, boshqariladigan yo‘l belgilari yordamida tezlik talab darajasidagi qiymatga keltiriladi. Agar transport vositasining vazni ruhsat etilgan qiymatdan oshmasa uni asosiy yo‘lga yo‘naltiriladi. Aks holda, uni o‘ng tomonga, qonunbuzarlikni inspektor ishtirokida hal qilish uchun avtoturargohga yo‘naltiriladi.

Nazorat savollari:

1. 
   Shaharlarda va avtomagistrallarda tirbandliklarni chegaralashda axborot tizimlarini qo‘llaganda qanday samara beradi?
   
2. 
   Svetoforlarni boshqarishning integrallashgan tizimlariga (Urban Traffic Control - UTC) tavsif bering.
   
3. 
   Individual transport vositalari uchun axborot tizimlariga (Traffic Information System – TIS) tavsif bering.
   
4. 
   UTC va TIS ni boshqarish uchun integratsiya darajalarini tavsiflang.
   
5. 
   Aholining mobillashuvida va qatnov marshrutini tanlashda axborotlarni o‘z vaqtida yetkazib berishning axamiyati haqida to‘liq tavsiflang.