11-sinf Biologiya

Ularga qushlar va sutemizuvchilar kiradi.
Issiqlikka bo‘lgan talabiga ko‘ra 
o‘simliklar qanday ekologik 
guruhlarga ajratiladi? 
1. Issiqsevar o‘simliklar 
2. Sovuqqa chidamli o‘simliklar 
Issiqsevar o‘simliklar qayerda o’sadi? 
Tropik, subtropik iqlim mintaqalarida hamda mo‘tadil iqlim 
mintaqalarining quyosh yaxshi isitadigan joylarida o‘sadi 
Sovuqqa chidamli o‘simliklar qayerda 
o’sadi? 
Yer sharining sovuq va mo‘tadil iqlim mintaqalarida tarqalgan. 
Evolutsiya jarayonida o‘simliklarda 
haroratga nisbatan qanday 
moslanishlar paydo bo’lgan? 
1) Biokimyoviy; 2) Fiziologik; 3) Morfologik adaptatsiyalar -
moslanishlar paydo bo‘lgan. 
O’simliklarda biokimyoviy 
moslanishlar qanday bo’ladi? 
Yuqori harorat ta’sirida 
issiqsevar o‘simliklar
hujayralari 
sitoplazmasida ayrim moddalarning (organik kislota, tuz) 
konsentratsiyasi ortadi. Bu moddalar sitoplazmaning ivib qolishiga 
to‘sqinlik qiladi, zaharli toksinlarni neytrallaydi. 
Sovuqqa chidamli
o‘simliklar hujayralari shirasi tarkibida sovuq haroratda suv kamayishi 
hisobiga shakar miqdori ortadi, bu esa o‘simliklarni muzlashdan 
himoya qiladi. 
O’simliklarda fiziologik moslanishlar 
qanday bo’ladi? 
Issiq haroratda o‘simliklarni qizib ketishdan himoya qiluvchi samarali 
vosita – barg og‘izchalari orqali transpiratsiya – suv bug‘latish 
hisoblanadi. Cho‘l o‘simliklarining ko‘pchiligi qisqa hayot sikliga ega. 
Ularning vegetatsiya davri bahorga to‘g‘ri keladi, yozda esa bu 
o‘simliklar tinim davriga o‘tadi 
Efemerlar deb nimaga aytiladi? 
Urug‘i tinim davrini o‘tadigan bir yillik o‘simliklar 
efemerlar 
deyiladi. 
Efemeroidlar deb nimaga aytiladi? 
Piyozboshi, tugunagi, ildizpoyasi tinim davrini o‘tadigan ko‘p yillik 
o‘simliklar esa 
efemeroidlar
deyiladi 
Qaysi o’simliklar suv tanqis bo‘lgan 
haddan tashqari issiq va sovuq 
davrlarida tanasidagi suv miqdorining 
kamayishi natijasida uzoq muddat 
anabioz (hayotiy jarayonlarning 
vaqtinchalik to‘xtashi) holatiga 
o‘tadi? 
Yo‘sinlar va lishayniklar 
O’simliklarda morfologik 
moslanishlar qanday bo’ladi? 
Yer yuzining tropik va subtropik iqlim mintaqalarida o‘sadigan 
o‘simliklar yuqori haroratning ta’sirini kamaytiruvchi bir qator 
moslanishlarga ega. Barglarning rangi och tusda bo‘lishi, sirti 
tukchalar yoki mum bilan qoplanganligi buning yaqqol misolidir. 

---