11-sinf Biologiya

bakteriyalar, bir hujayrali suvo‘tlar
), 
zamburug‘lar, umurtqasiz hayvonlar (
chuvalchanglar, molluskalar, 
hasharotlar va ularning lichinkalari
), umurtqali hayvonlar 
(
yumronqoziq, yerqazar, krot
) yashaydi. 
Tuproqning sifatiga nimalar ta’sir 
etadi? 
Yerga ishlov berish, o‘g‘itlash, sug‘orish, o‘tlarni o‘rish, mollarni 
boqish, o‘rmonlarni kesish va boshqa inson faoliyati bilan bog‘liq 
tadbirlar tuproqning hosil bo‘lish jarayonini o‘zgartirib, tuproqning 
sifatiga ta’sir etadi. 
Ma’lum hududda o‘sadigan 
o‘simliklarning xilma-xilligi 
nimalarga bog’liq? 
Tuproqning strukturasi, kimyoviy tarkibi, pH kabi bir qancha 
ko‘rsatkichlariga bog‘liq. 
Topografik omillarga qaysilar misol 
bo’ladi? 
1) Balandlik (dengiz sathiga nisbatan); 2) Qiyalikning tikligi; 3) 
Qiyalikning ekspozitsiyasi (dunyo tomonlariga nisbatan joylashuvi). 
Balandlik ortgan sari qanday holatlar 
kuzatiladi? 
Balandlik ortgan sari: havo harorati, atmosfera bosimi pasayadi, 
yog‘ingarchilik miqdori, shamolning tezligi va radiatsiya kuchi ortadi. 

---

“Bio-Max-Ziyo” o’quv markazi 
19 
Tog‘lik joyda yuqoriga ko‘tarilgan sari o‘simliklar vertikal zonallik 
bo‘yicha tarqalgan. Tog‘da yuqoriga ko‘tarilgan sari kuzatiladigan 
vertikal zonallik geografik kengliklardagi ekvatordan qutblarga tomon 
kuzatiladigan iqlim zonalariga mos keladi. 
Shimoliy yarimsharda tog‘ning 
janubga qaragan qiyaligi shimolga 
qaragan qiyalikdan qanday farq 
qiladi? 
Shimoliy yarimsharda tog‘ning janubga qaragan qiyaligiga 
ko‘proq 
quyosh nuri tushadi, shuning uchun bu yerda yorug‘likning 
intensivligi va harorat
shimoliy qiyalikka nisbatan yuqori bo‘ladi. 
Janubiy yarimsharda esa buning aksi kuzatiladi. Bu esa o‘simliklar va 
hayvonlar jamoalariga katta ta’sir ko‘rsatadi. 
Tog‘ va tepaliklarda qiyalik qancha 
tik bo‘lsa o’simliklar qanday 
tarqaladi? 
Unda o‘simliklar shuncha kam o‘sadi, chunki suv ta’sirida tuproq 
yuvilib ketadi va uning unumdor qatlami kamayadi. Tik qiyaliklarda 
asosan