11-sinf Biologiya

o‘simlik poyalarining o‘rta qismlari va urug‘larini
yeydi. G‘izollar 
o‘tlarning eng pastki qismlari
bilan, boshqa bir tur antilopalar 
butalarning yosh barglari
bilan oziqlanadi. Shunday qilib, bir joyda 
yashovchi har xil turga mansub tuyoqli hayvonlar turli yarusda 
o‘sadigan o‘simliklarning organlari bilan oziqlanib, boshqa- boshqa 
ekologik nishalarni egallaydi. Bir daraxtda yashashiga qaramay, 
olmaxon daraxtning 
urug‘lari
bilan, qizilishton esa 
daraxt po‘stlog‘i 
ostidagi hasharotlar
bilan oziqlanadi. 
Bir biotsenozda ikki tur bitta ekologik 
nishani egallashi mumkinmi? 
Hech qachon bir biotsenozda ikki tur bitta ekologik nishani 
egallamaydi. 
Quyosh energiyasi qanday 
ahamiyatga ega? 
Quyosh energiyasi: 1) fotosintez jarayoni uchun energiya manbayi 
bo‘lib xizmat qiladi; 2) organizmlarda issiqlik me’yorini saqlashda 
ishtirok etadi; 3) suv almashinuvini ta’minlaydi; 4) fazoda mo‘ljal olish 
uchun zarur omil sanaladi. 
Quyosh doimiyligi deb ataladigan 
quyosh nurlanishining quvvati 
nechaga teng? 
1380 
W/m
2
ga
Biologik ahamiyatiga ko‘ra quyosh 
nuri necha xil spektrga ega? 
3 xil: ultrabinafsha, ko‘rinadigan, infraqizil 
Ultrabinafsha nurlar to’liqn uzunligi 
qancha? 
30–400 nm 
Ultrabinafsha nurlarning 
organizmlarga ta’siri qanday 
xususiyatiga bog’liq? 
To‘lqin uzunligi va miqdoriga bog‘liq 
Yerga yetib keluvchi ultrabinafsha 
nurlarning to’lqin uzunligi qancha? 
290–380 nm 
Ultrabinafsha nurlarning qancha 
to’lqin uzunligi bakteriyalarni nobud 
qiladi? 
290–380 nm 
Ozon ekranidan o‘tmaydigan 
ultrabinafsha nurlar to’lqin uzunligi 
nechaga teng? 
Qisqa to‘lqinli ultrabinafsha nurlar esa (
290 nm dan kam
) tirik 
organizmlar uchun halokatli ta’sir etadi 
Uzun to‘lqinli ultrabinafsha nurlar 
qanday ahamiyatga ega? 
Teri pigmenti – melanin, ko‘z to‘r pardasi pigmenti va D vitamin 
sintezlanadi 
Ko’rinadigan nurlar to’liqn uzunligi 
qancha? 
400–750 nm 
Quyosh spektridagi Yerga yetib 
keladigan nurlarning 50% ni qaysi 
nurlar tashkil etadi? 
Ko‘rinadigan nurlar 
Qaysi nurlar ta’sirida fotosintez 
amalga oshadi? 
Ko‘rinadigan nurlar 
O‘simliklarda fotosintezning 
intensivligi (jadalligi) nimaga 
bog‘liq? 
Yorug‘likning optimal darajasiga 
Fototropizm nima? 
Fototropizm (yunoncha «photos» – yorug‘lik) – o‘simlik organlarining 
yorug‘lik tomonga o‘sish orqali amalga oshadigan harakatlari sanaladi. 
Masalan,