11-sinf biologiya imtihon savollari javoblari bilet-1

Tabiatda har xil ekologik piramidalar uchraydi: 1) sonlar piramidasi – har bir trofik darajada individlar sonini aks ettiradi; 2) biomassa piramidasi – har bir trofik darajadagi tirik moddaning umumiy quruq massasini aks ettiradi; 3) energiya piramidasi – trofik darajalarda energiya oqimini aks ettiradi.

3. laboratoriya ishi:

Kolorado qo„ng„izlaridagi o„zgaruvchanlikni o„rganish.

1. 
   Kolorado qo„ng„izlari kolleksiyasi yoki ularning rangli rasmlarini raqamlab chiqing.
   
2. 
   Kolorado qo„ng„izlari tuzilishidagi o„xshashliklarni aniqlang.
   
3. 
   Kolorado qo„ng„izlari tuzilishidagi farqlarni aniqlang.
   
4. 
   Kuzatish natijalarini jadvalga kiriting.
   

BILET - 16

1. 
   Namlik ekologik omil sifatida: o„simliklarning namlikka nisbatan ekologik guruhlari va ularning moslanishlarini tushuntiring.
   
2. 
   Biosfera chegaralari: tirik organizmlarning atmosfera, gidrosfera, va litosferada tarqalish chegaralarini gapirib bering.
   
3. 
   Itlarda yungining uzun bo„lishi, tanasi qora rangda bo„lishi va quloqlarining osilganligi yungining kalta bo„lishi, tanasi jigarrangda bo„lishi va quloqlarining tikka bo„lishiga nisbatan ustunlik qiladi. Barcha belgisi bo„yicha geterozigota it, hamma belgilari bo„yicha gomozigota retsessiv it bilan chatishtirilgan bo„lsa, olinadigan avloddagi itlarning necha foizining tanasi qora rangda bo„ladi?
   

1. savol javobi.

Namlik. Tirik organizmlar tanasining 2/3 qismi suvdan iborat, shu sababli namlik ularning hayotini belgilovchi muhim omil sanaladi. Suv barcha tirik organizmlar uchun universal eritma, hujayradagi biokimyoviy jarayonlar uchun sharoit, ko„pchilik tirik organizmlar uchun yashash muhiti hisoblanadi. Suv tirik organizmlarda boradigan moddalar almashinuvida faol ishtirok etadi va muhim o„rin tutadi. Tirik organizmlar yashaydigan muhitda suv yetishmasligi organizmlarda hayotiy jarayonlarning sekinlashishiga sabab bo„ladi.Tirik organizmlarda suv gidroliz va fotosintez reaksiyalarida bevosita ishtirok etadi. Ba‟zi tirik organizmlar, masalan, to„garak va halqasimon chuvalchanglar uchun suv gidrostatik skelet sanaladi va oziq moddalarni tashish vazifasini bajaradi, ya‟ni moddaning organizm bo„ylab harakatlanishida ishtirok etadi. Solishtirma issiqlik sig„imi, issiqlik o„tkazuvchanligi yuqori bo„lgani tufayli suv organizmdagi issiqlik muvozanatini ushlab turadi, hujayra va to„qimalarning qizib ketishining oldini oladi. Suv yuksak sporali
o„simliklarning urug„lanishi, spora va urug„lar unib chiqishi uchun o„ta zarur. Quruqlikda yashash joylarining namligi yillik yog„ingarchilik miqdoriga bog„liq, shuning uchun turli geografik zonalar o„zaro farqlanadi. Namlikning yetishmasligi yoki haddan tashqari ortib ketishi quruqlikda yashovchi tirik organizmlar uchun cheklovchi omil hisoblanadi.
O„simliklarning quruqlikka chiqishi, namlik yetishmasligiga moslanishi muhim evolutsion o„zgarish sanaladi. Namlikka bo„lgan talabiga ko„ra barcha quruqlik o„simliklari uchta ekologik guruhga bo„linadi: kserofitlar, gigrofitlar, mezofitlar.

2.