11-sinf adabiyot 1-qism I bob. Xalq og‘zaki ijodi 1-§. Kirish. «GO‘RO‘G‘lining tug‘ilishi»

«Mehnat va mashaqqatni ko‘rdi-yu, o‘tovini orqasiga yuklab oldi».

Maqol mazmunan ikki qismga ajraladi. Bunda bir ishning amalga

oshirilishi uchun boshqa bir ishning sabab va bahona bo‘layotgani

e’tiborga olinadi. Ayni mana shu holat inson tabiatidagi bir noloyiq

xususiyatning kishi ko‘z o‘ngida aniq gavdalanishi uchun imkon beradi».

A) «Tag‘ig‘ uqruqin egmas, tengizni qayg‘iqin bukmas».

B) «Kur o‘g‘li kuvaz bo‘lur».

C) «Anuq o‘tru tutsa, yo‘qqa sanmas».

D) «Ko‘k ko‘rdi, keragu yazti».

14. «Devonu lug‘ot at-turk»da Vatan himoyasi, yurt taqdiri, xalq birligi va

chegaralarning daxlsizligi uchun kurash g‘oyalari kuylangan she’riy va nasriy

parchalar, qahramonlik qo‘shiqlarining jamlangani ham alohida e’tiborga

molik bo‘lib, quyidagilardan qaysilar shular jumlasidandir?

A) «Bulnar meni ulas ko‘z...», «Yaboqular bilan jang», «Alp Er To‘nga»

marsiyasi

B) «Qaqlar qamug‘ ko‘lardi...», «Tangutlar bilan jang», «Yaboqular bilan

jang»

C) «Tangutlar bilan jang», «Yaboqular bilan jang», «Alp Er To‘nga»

marsiyasi

D) «Tangutlar bilan jang», «Qaqlar qamug‘ ko‘lardi...», «Bulnar meni ulas

ko‘z...»

15. «Devon»dagi xalq qo‘shiqlarining tasvir usullari nihoyatda xilma-xil bo‘lib,

qaysilari tez-tez ko‘zga tashlanadi?

1) o‘xshatish; 2) talmeh; 3) qiyoslash; 4) qarshilantirish;

5) jonlantirish; 6) ishtiqoq; 7) sifatlash.

A) 1, 3, 4, 5, 6 B) 1, 3, 4, 5, 7

C) 2, 4, 5, 6, 7 D) 1, 2, 3, 6, 7

16. O‘zaro to‘qnashish, bir-biriga qing‘ir ko‘z bilan qarash, kabi insoniy

tuyg‘ular tabiatga nisbat berilsa, adabiyotshunoslikda bu hodisaning nomi

nima deyiladi?

A) o‘xshatish B) sifatlash

C) jonlashtirish D) epitet

1 7. «Devon»da qo‘shiqning qanday turlari uchraydi?

1) mehnat va marosim qo‘shiqlari;

2) hunarmandchilik bilan bog‘liq qo‘shiqlar;

3) dehqonchilik bilan bog‘liq qo‘shiqlar;

4) mavsum qo‘shiqlari;

5) chorvachilik bilan bog‘liq qo‘shiqlar.

A) 1, 2, 3, 4 B) 1, 3, 5

C) 2, 3, 4, 5 D) 1, 2, 3, 4, 5

18. «Devon»da keltirilgan «Erdi ashin taturg‘an» she’rida kimning boshqa

kishilar bilan munosabatlarida namoyon bo‘ladigan xislatlari ta’kidlanadi?

A) jasur qabila boshlig‘ining B) oshiqning

C) marhumning D) ma’shuqaning

19. «Devon»da muallif adabiyotshunoslikka doir qanday adabiy parchalar

haqida gapirib o‘tgan?

1) hikmatli so‘z; 2) saj’; 3) topishmoq; 4) rajaz;

5) nasr; 6) matal; 7) maqol.

A) 1, 2, 3, 4, 6 B) 2, 3, 5, 6, 7

C) 1, 3, 4, 5, 7 D) 1, 2, 4, 5, 7

20. «Devonu lug‘ot at-turk» asari qachon yozib tugatilgan?

A) hijriy 461-yil jumod ul-avval boshlarida

B) hijriy 463-yil jumod ul-oxirning 10-kuni

C) hijriy 464-yil jumod ul-avval boshlarida

D) hijriy 466-yil jumod ul-oxirning 12-kuni

21. «Devonu lug‘ot at-turk» asaridan olingan quyidagi parchada qo‘llanilgan

nuqtalar o‘rniga mos so‘zlarni qo‘ying.

«Men bu kitobni maxsus alifbo tartibida ... , ... , ... , ... va ... deb

atalgan adabiy parchalar bilan bezadim... Bu ishda misol tariqasida

turklarning tilida qo‘llanib kelgan sh«e’rlaridan, shodlik va motam

kunlarida qo‘llanadigan hikmatli so‘zlardan, maqollardan keltirdim».

1) hikmatli so‘zlar; 2) saj; 3) maqollar; 4) rajaz; 5) nasr; 6) matal; 7) nazm.

A) 2, 3, 5, 6 B) 1, 2, 3, 4, 5

C) 1, 2, 4, 7 D) 1, 3, 4, 5, 6

22. Mahmud Koshg‘ariyning to‘liq ismini toping.

A) Husayn ibn Mahmud Koshg‘ariy

B) Muhammad ibn Mahmud Koshg‘ariy

C) Mahmud ibn Husayn ibn Muhammad

D) Husayn ibn Mahmud ibn Muhammad

23 . Nechanchi asrga kelib turkiy xalqlar madaniyati, adabiyoti va san’ati

rivojlanishining yangi pallasi boshlandi?

A) XII asrga kelib B) XI asrga kelib

C) XIII asrga kelib D) XIV asrga kelib

24. «Devonu lug‘ot at-turk» asarida muallif kitobning necha karra yozilgan

(ko‘chirilgan)ligini va tuzatilganligini aytadi?

A) besh karra B) uch karra

C) ikki karra D) to‘rt karra

25. «Devonu lug‘ot at-turk»dan olingan quyidagi misralarda qaysi obrazning

bulut ko‘tarilib, tuman tushib do‘l yog‘gani uchun chopib, sho‘xliklar qilgani

ta’riflanadi?