11-Мавзу. Дин фалсафаси. ЎЗбекистонда давлатнинг дин ва диний ташкилотлар билан муносабати

“Хавфсизлик, миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъминлаш, чуқур ўйланган, ўзаро манфаатли ва амалий руҳдаги ташқи сиёсат юритиш” деб номланган

5-йўналиш доирасида Диний соҳадаги давлат сиёсати концепциясини ишлаб чиқиш назарда тутилган.

Мустақиллик ислом маърифатининг ривожи учун шароит яратди.

• Диннинг илк шакллари

• Тотемизм – ҳиндулар тилида “унинг руҳи”: ҳайвон ва ўсимликларга ишониш. Шимолий Америкада яшайдиган Ожибва қабиласи тилида “унинг руҳи” маъносини англатади.
• одамлар жамоалари бирлигини тотем ёрдамида янада мустаҳкамлаган. Уларни “ўзиники” ва “бегона”ларга ажратиш орқали ўзлигини тушунтиришга ёрдам берган;
• инсонни табиатга ҳурмат руҳида тарбиялаган ва у билан уйғун яшашга ўргатган;
• асосий вазифаси бирлаштирувчилик, тартибга солиш функциясини бажарган.

• Анимизм (лот. руҳ) – киши руҳи, жоннинг бирлигига ишониш. Руҳ истаган вақтда тарк этиши мумкин. Руҳ одам вафот этиши туфайли танани тарк этгач инсонларга турлича муносабатда бўлади, дастлаб одамларга зарар етказиши мумкин. Лекин вақт ўтиши билан одамларга муносабати ўзгаради.

• Тотемизм – ҳайвон ёки ўсимликларнинг
• бирор турига эътиқод қилиш.

• Анимизм – аждодларнинг руҳларига,
• табиат кучларига эътиқод.

• Фетишизм – португал, французча сўз – “сеҳрли нарса”, жонсиз нарсага ишониш. Жонли ва жонсиз фетишларга сиғиниш. Жонли фетишлар: илонга, қарға, бўри, айиқ, ҳўкизга сиғиниш. Фетишизм кўринишларидан бири бутпарастликдир.
• Ҳайвон қиёфасидаги предметга сиғиниш. Бизда ҳозир ҳам седана, тасбеҳ, мунчоқ, қалампирмунчоқ, исириқ, кўзтикан, пиёз, саримсоқ, қора мурч; дарахтлардан: ёнғоқ, чинор, анжир, жийда, арча ва ҳоказоларга эътибор бериш ҳозиргача яшаб келади.

• Миллий динлар:
• Иудаизм.
• Ҳиндуизм.
•