11-Мавзу: Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик тукималари нокариес наслдан –наслга берилиувчи ирсий касалликлари. Таснифи ва ташхиси давоси Маьрузани укитиш технологияси Маъруза режаси

5. Ўғил болаларда учрайдиган ёпишган Х-хромосомали доминант гипопластик силлиқ ИТА.
Асосий белгилари: фақат ўғил болаларда учрайди, тишлар эмал қавати барча сохаларда озроқ юпқалашган, силлиқ, ялтироқ, олдинги гурух тишларда оч-сариқ, чайнов тишларда сарғимтир –жигарранг тусда бўлади. Тишлар оралиғида тремалар мавжуд. Эмал гиперестезияси ва сийқаланиши кузатилади. Сут ва доимий тишлар шикастланади.


6. Қиз болаларда учрайдиган ёпишган Х-хромосомали доминант гипопластик йўл-йўл эгатчали ИТА.
Асосий белгилари: тишларни вестибуляр ва лунж юзаларида эмал сатхида бўйламасига йуналган йуллар ва эгатчалар мавжуд. Эмал қаттиқлиги бузилмаган, дентин қават эгатчалар сохасида бир мунча юпқалашганлиги аниқланади. Баъзи бир эгатчалар тубида қўшимча чуқурчалар мавжуд бўлиб, улар тубида эмал жуда юпқалашган ёки мутлақо бўлмайди. Дентин қават шу сохаларда очилиб қолган. Касалликнинг мазкур белгилари симметрик холда жойлашган бўлиб, хар хил ўлчамларга ва чуқурликка эга. Улар бир-биридан хар хил масофада жойлашиши мумкин. Қўшимча чуқурларда эмалнинг қорамтир тус олганлигини кўрамиз. Эмал тўқимаси бўйлама йўлларда тиниқлигини бир мунча йўқотган бўлса, эгатчаларда у сариқ тус олган бўлади. Тишлар орасида тремалар кузатилмайди. Сут ва доимий тишларнинг зарарланиши сон жихатдан хар хил бўлиши мумкин.
Аутосом-ресессив гипопластик нотекис ИТА.
Янги чиқаётган тишларда уларнинг тож қисми эмал қаватининг юпқалиги ва эмал тўқимасининг ёрилиши натижасида шакли ўзгариб, ўлчамлари кичрайганлиги кузатилади. Эмал қаватининг юпқалашиши ва тезда ёрилиб, бўлакларга бўлиниши кўпроқ тишларнинг вестибуляр юзасида ва лунж юзасида қайд этилади. Тишлар тож қисмида сақланиб қолган эмал тўқимаси юпқа, бўлак-бўлак оролчалар сифатида кўринади ва уларни дентин тўқимасидан ажратишга уринишларда синиб ёки тўлиқ кўчиб чиқиши кузатилади. Бу холат эмал тўқимасини дентин билан ўзаро бирикишини сусайганлигини ва эмал мўртлашиб қолганини кўрсатади. Бўлакларга бўлинган эмал оролчалари тишлар сатхида нотекис юзалар пайдо қилади. Тишлар бўйин сохасида эмал бир мунча қалин бўлади. Тишларнинг контакт ва танглай юзаларида эмал кўпроқ сақланган. Хар хил тишлар гурухида тишлар ранги-туси хар хил. Олдинги тишларда оч-сариқдан, чайнов тишларида тўқ-жигарранггача товланади. Сут ва доимий моляр тишлар дўмбоқчаларида кичик ёриқчалар ва эмал тўқимасининг сийқаланганлиги кузатилади. Тишларда тремалар ва гиперестезия сут ва доимий тишларда бир хил аниқланади.