11-Ma'ruza. Mulohaza. Xulosa chiqarish Reja: Mulohaza tafakkur shakli va xulosa chiqarishning tarkibiy qismi sifatida

2. Oddiy va murakkab mulohazalar va ularning turlari.

Oddiy mulohazalarning tuzilishi quyidagi formula yordamida ifodalanadi: “S - P dir”, “S - R emas”. Murakkab mulohazalar esa bir necha mulohazalarning bog’lanuvidan tashkil topadi. Masalan, “Buxoro qadimiy va go’zal shahar”, “Jamol Kamol - ham olim, ham shoir” va hokazo.
Oddiy mulohazalar quyidagi turlarga bo’linadi:
1. Atributiv mulohazalar.
2. Munosabat mulohazalar.
3. Mavjudlik mulohazalar.
Atributiv mulohazalar narsa va hodisaning xususiyatlari haqida ma’lumot ifodalash uchun xizmat qiladigan mulohazadir (attributuo - lotincha xususiyat, belgi ma’nolarini anglatadi). Ular biror xususiyatning narsa va hodisaga daxldor ekanligini e’tirof etadi yoki rad qiladi. Ya’ni belgi bilan narsa o’rtasidagi aloqadorlikni ifodalaydi. Masalan, “Toshkent go’zal shahar”, “Buxoro qadimiy shahardir”, “Zarifa a’lochi talabadir”.