11-amaliy mashg’ulot: so`z turkumlari o`rganish darslari rejasi va ishlanmasini tuzish (son-olmosh) Reja

(ko’z) 
Bir onada yuz bola, 
Yuzovi ham bo’z bola. 
(uzum) 
Bir qushim bor ikki qanotli: 
Bir qanoti oq, ikkinchi qanoti qora. 
(kun-tun)
 
To’rt o’rtoq bor: zo’r ishi –
Odam, olam tashvishi. 
Har biri xursand etar, 
Izma-iz kelib ketar. 
(yil fasllari)
 

---

Topishmoq matni ekranda namoyish etiladi. She’r matni yonida javoblar 
rasm shaklda bo‘ladi. Rasmda topishmoqning javobi paydo bo’lishi kerak 
bo‘lgan qavslarga joylashtirganda, javob to‘g‘ri bo‘lsa, qavs ichida javobni 
yozma shakli paydo bo‘ladi. Aksi bo‘lsa rasm joyiga qaytadi. 
Topishmoqlarning javoblari topilgach, quyidagi topshiriq beriladi. O’quvchi 
topishmoq matnidagi narsa-buyumlarning sanog‘ini bildirgan so‘zlarni 
tanlasa, topshiriq to‘g‘ri bajarilgan bo‘ladi. 
Shaxs va narsalaming sanog‘ini bildirgan so‘zlar son deyiladi. Sonlar 
necha?, nechta?, qancha? so‘roqlariga javob bo‘ladi: necha bola? Yuz bola, 
qancha o‘rtoq? To‘rt o‘rtoq. Sonlar narsalaming joylashish tartibini ham 
bildirib, nechanchi? so‘rog‘iga javob bo‘ladi: nechanchi qanoti? Ikkinchi 
qanoti. Ikkinchi soni tartib sondir. 
Quyidagi 
qoida 
aytilganda 
topishmoq 
matnidagi 
sonlarga 
qo‘shimchalarni qo‘shilishi namoyish etiladi. 
Sanoq sonlariga -inchi, -nchi qo‘shimchasini qo‘shish bilan tartib son 
hosil qilinadi. 
Ikki + nchi = ikkinchi 
Yuz + inchi = yuzinchi 
«Topag‘on» ta’limiy o‘yini. 
Darslikdagi 270-mashq «Topag‘on» o‘yini orqali bajariladi. (Bu o‘yin 
o‘quvchini topqirlikka, ziyraklikka, diqqatli bo‘lishga o‘rgatadi.) O’qituvchi 
mashq shartini o‘quvchilarga o‘qitadi. Shaxs va narsaning sanog‘ini bildirgan 
so‘zlar aniqlanadi. O’qituvchi doskaga nechta? nechanchi? so‘zlari yozilgan 
ko‘rgazmani osib qo‘yadi. O’quvchilar mashqdagi gaplarni o‘qiydilar. Gapdan 
son - so‘z turkumini topib, so‘roq beradilar, qaysi so‘roqqa javob bo‘lsa, shu 
so‘zning tagiga yozadilar. Sinfdagi qaysi o‘quvchi ko‘p so‘z topsa, shu o‘quvchi 
topag‘on o‘quvchi hisoblanadi.