11-amaliy mashg’ulot: so`z turkumlari o`rganish darslari rejasi va ishlanmasini tuzish (son-olmosh) Reja

---

11-amaliy mashg’ulot: SO`Z TURKUMLARI O`RGANISH DARSLARI 
REJASI VA ISHLANMASINI TUZISH (son-olmosh) 
Reja: 
1.
Boshlang’ich sinflarda son so’z turkumini o’rganish tizimi. 
2.
Sonlarning talaffusi va ma’nosi haqidagi mavzu yuzasidan talabalar 
tayyorlagan didaktik materiallar va mashqlarni muhokama qilish. 
3.
Mavzu yuzasidan nazariy-metodik savol-javoblar uyushtirish. 
4.
Mavzu yuzasidan dars fragmentini kuzatish va tahlil qilish.(1-2-sinf) 
5.
 
Talabalar faoliyatini baholash
 
 
Mavzu yuzasidan talabalar to’plagan didaktik materiallar va taqdimotini 
muhokama qilish. 
Mavzuga oid dars fragmentini tahlil qilish. 
1-topshiriq. Son so’z turkumining mazmuni. Nimani bildirish. Son so’z 
turkumining so’roqlari ustida fikr yuriting. 
2-topshiriq. Sonlarning otga bog’lanishi. Otlarning son,sanog’uni 
bildiruvchi so’zlar. Sanoq sonlar va tartib sonlarning mazmuni.
3-topshiriq. Sonlardagi -ta, -nchi, -inchi, -ov, -ala, qo’shimchalari va 
gramm, kilogram, litr, metr hisob so’zlarining ishlatilishi haqida mashqlarni 
kuzating va yozing. 
4-topshiriq. Sanoq sonlar haqida 3-sinfda berilgan mashqlarni kuzating. 
Ularning qaysi so’zga bog’langanini aniqlab o’zi bog’langan so’z bilan birga 
ko’chirib yozing.
5-topshiriq. 
Tartib 
sonlarni 
hosil 
qiluvchi 
–nchi, 
-inchi, 
qo’shimchalarining vazifasini tushuntiring. 
6-topshiriq. Tartib son hosil qiluvchi –nchi, -inchi, qo’shimchalarining 
yozilishi haqidagi qoidalarni eslang. 3-sinf ona tili o’qitishga oid o’qituvchi 
kitobining 123-betidagi “Umumxalq bayramlari” tarmoqlash metodi asosida 
tuzilgan jadvalni kuzating va kuchirib oling. 
7-topshiriq. Sonning Grammatik shakllari bo’yicha Grammatik o’yinlar 
tanlang va o’quvchilarni faollashtirish usullari haqida fikrlang. 
8-topshiriq. Sonning Grammatik shakllari mavzuga oid 3-sinf o’quvchilari 
uchun dars ishlanma tuzing. 
9-topshiriq: Kishilik olmoshlarining kelishiklar bilan turlanishida 
misollar keltiring. 
10-topshiriq: Kishilik olmoshlarini o'rgatishning eng qulay usuli haqida 
gapiring. 
11-topshiriq: Olmoshlarning kelishiklar bilan turlanishi qay tarzda 
o'rgatiladi? 
Sonlarning talaffuzi va ma’nosi ustida ishlash darslari va ishlanmasini 
tuzish. 
“Son”ni o'rganish tizimi ham son haqidagi materialni leksik va 
grammatik tomondan sinfdan-sinfga o'tgan sayin boyitib, murakkablashtirib 
borishni nazarda tutadi. 

---

Boshlang'ich ta'limda son uch yo'nalishda o'rganiladi: 
Sonlarning talaffuzi va ma'nosi ustida ishlash. 
Sonning grammatik shakllari ustida ishlash. 
Sonlarning imlosi ustida ishlash. 
Son boshlang'ich sinflarda quyidagi izchillikda o'rganiladi: 
—2-sinfda nechta?, qancha? so'roqlariga javob bo'lib, shaxs va narsaning 
sanog'ini, nechanchi? so'rog'iga javob bo'lib, shaxs va narsaning tartibini 
bildirishi; 
—3-sinfda “Son - so'z turkumi" tushunchasi kiritiladi. O'quvchilarda son 
predmetning miqdorini bildirishini otga bog'lanib kelishi yordamida aniqlash 
ko'nikmasi o'stiriladi. Bularni o'rganishda sonning leksik xususiyatlariga 
asoslaniladi. Sonning leksik ma'nosi uni ot bilan bog'liq hoida o'rganishni 
taqozo etadi. 
—4-sinfda sanoq va tartib sonlar, tartib sonlarning harf, rim va arab 
raqamlari bilan yozilishi, qo'sh undoshli sonlarning, grammatik shakllangan 
sonlarning (ikkov, o'ntacha, beshtadan) imlosi, sonlarning gramm, kilogramm, 
metr, litr, so'm, tiyin so'zlari bilan qo'llanishi va shu so'z bilan bitta so'roqqa 
javob bo'lishi o'rganiladi. O'quvchilarning sonlarni otga bog'lanishi, so'roqlar 
yordamida sonni o'zi bog'langan so'z bilan ko'chirish ko'nikmalari o'stiriladi.