11 – Мавзу Фалсафа категориялари

Софистика - юн. sophistike — ҳийлагарлик билан мунозара олиб бориш) — 1) Юнонистонда софистлар яратган фалсафий оқим. Унинг йирик вакиллари: Горгий (тахминан мил. ав. 483—375), Протагор ва б. ;2) мантиқ қонунларини атайин бузиб, ёлғон далилларга асосланган ҳолда муҳокама юритиш. Софистика ташқи томондан тўғри бўлиб туюладиган, аслида эса мантиқий хато мулоҳазаларга таянади.

Эклектика - yunoncha: — tanlovchi) — турли хил, ҳатто бир-бирига қарама-қарши қараш, ғоя, назарияларнинг «энг яхшиси"ни танлаб олишга интилиш.

Ривожланиш-оламдаги илгариланма ҳаракатни,объектлардаги сифатий ўзгаришларни, борлиқдаги янги шаклларнинг вужудга келишини ифодаловчи фалсафий категория.

Тамойиллар - умумий ва универсал, асосий ғоялар тизимида бошқа барча элементларнинг роли ва мазмунини белгиловчи мезонлар.

• Фалсафа тарихида категорияларга
• ёндашувларнинг хилма-хиллиги

• Шарқ анъанасида ҳам, қадимги Юнонистонда ҳам
• диалектика категорияларининг жуфтли хусусияти ва уларнинг
• зиддиятли муносабатларини ҳал қилишга эҳтиёж англанади.
• Диалектика категорияларига хос бўлган қарама-қаршиликлар
• бирлигини тушунтиришга уринишлар жараёнида фикрлаш ва
• борлиқнинг қарама-қаршиликларини бирлаштирувчи ягона
• асосни топиш йўлида изланишлар олиб борилган. Мазкур
• ёндашув натижасида диалектика категориялари умумий
• ва фундаментал хусусият касб этиб борган.

• Диалектиканинг тарихий шакллари ва хусусиятлари .«Диалектика» (юнон. dialektike – суҳбат қуриш санъати) сўзининг «диалог» (юнон. dialogos – икки ёки бир нечта суҳбатдошлар сўзлашуви) сўзи билан умумий жиҳатлари бисёр. Дастлаб диалектика баҳслашиш, мунозара қилиш санъати сифатида тушунилган, бунда фикрлар, қарашлар қарама-қаршилиги воситасида ҳақиқатнинг тагига этиш мақсадида муаммони ўзаро манфаатдор муҳокама қилишга қаратилган мунозара назарда тутилган. Диалектик – бу савол бериш ва жавоб қайтаришга уста одам, деб ҳисобланган.
•