105. Asosiy kapital tushunchasi, ularni tarkibi va baholashni tushuntirib bering?

112. Pul muomalasining ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati va statistikaning vazifalari nimalardan iborat?
Pul muomalasini ifodalaydigan statistik ko'rsatkichlar
tizim i, pul massasini aniqlashga, uning tarkibini va m uom ala
tezligini o'rganishga asoslanadi.
O 'zbekiston Markaziy banki quyidagi pul massasi agregatlarini rasmiy ko'rsatkichlar sifatida qabul qilgan va u
O 'zbekiston statistikasida keng qo'llaniladi.
MO — bank tizim idan tashqarida m uom alada m avjud
bo'lgan naqd pullar;
M 1 — tarkibiga MOni kiritadi, shuningdek, milliy valutadagi vositalar va jam g'arm alarni o 'z ichiga olib, ular
korxonalar, tashkilotlar, ijarachilar, fuqarolar va boshqa hisob
raqamidagi hisob-kitoblar qilish va qoldiq m ablag'larini;
aholi va korxonalam ing tijorat banklaridagi so'rab olguncha saqlanadigan depozitlarini; budjet, kasaba uyushm alari,
jam oat va boshqa tashkilotlar m ablag'larini; sug'urta tashkilotlari m ablag'larini o ‘z ichiga oladi.
М 2 — tarkibiga M l ni va aholining tijorat banklaridagi
depozitlarini kiritadi.
«Pul bazasi» ko'rsatkichi pul massasining mustaqil kom -
ponenti hisoblanadi. Pul bazasi' MO agregati — 0 ‘zbekiston
M arkaziy banki chiqargan mavjud pullarni (CTzbekiston
Markaziy banki omborida saqlanayotgan pullarni hisobga
olm agan holda) va tijorat banklarining Markaziy bankdagi
majburiy rezervlarini o‘z ichiga oladi (X alqaro valuta fondi
tavsiyasiga asosan «pul bazasi» ko'rsatkichini MO agregatiga
o'xshash sifatida qaraladi),
Pul massasining dinamikasini kuzatib turish va tijorat
banklarining iqtisodiyotga kredit im koniyatlarini kengaytirish
maqsadida «pul multiplikatori» ko'rsatkichidan foydalaniladi.
Pul multiplikatori — koeffitsiyent, ya’ni m uom aladagi pul
massasini ko‘paytirish o ‘lchovi bo‘lib xizmat qiladi. U ni
hisoblash uchun М2 pul massasini pul bazasi:
Dm= M 2/M 0 ga bo'linadi.