10-o`zb tarix qq indd

40 000 km
2
tan zıyat bólimi qurǵaqlıqqa aylanıwı 
nátiyjesinde XX ásir aqırında júzege keldi. Qurǵaqlıq tipik qum-duzlš 
shól qásiyetine iye.
SSSR tarqalıp ketkennen keyin, jańa payda bolǵan Ózbekistan 
hám Qazaqstan mámleketleri basshıları birneshe márte ushırasıp, bar 
mashqalanı sheshiwge kiristi.
Soraw hám tapsırmalar:
1. Aral teńizine suw barıwınıń azayıwına neler sebep bolǵan?
2. Ximiya zavodları tiykarınan, Ózbekistannıń qaysı qalalarında 
qurıldı? Bul qalalarda ximiya zavodlarınıń qurılısınıń unamsız tárepi 
nede? 
3. Házirgi kúndegi Araldı sıpatlap beriń. 
4. Aral regionında, tiykarınan, qanday túrdegi kesellikler keń 
tarqalǵan? 
5. Aral átirapında jaylasqan rayonlar xalqı arasında jumıssızlıqtıń 
háwij alıwına ne sebep bolǵan?
6. Aralqum toponimin túsindirip beriń.
7. Aral teńiziniń qurıp barıwı tiykarınan, qaysı mámleketlerdiń 
social-ekonomikalıq turmısına unamsız tásir kórsetken?
Pikir!
«Oraylıq Aziyanıń aymaǵı boylap suwǵarıw sistemaların tez pátte 
qurıw kóplegen xalıq punktlerine hám sanaat kárxanalarına suw 
beriw boyınsha keń kólemdegi qáwip — Aral (óliwiniń) joq bolıwınıń 
sebebine de aylandı. Jaqınlarǵa shekem shól sahralardan tartšp 
alınǵan hám suwǵarılǵan jańa jerler haqqında dábdebe menen 
aytılatuǵın edi. Házirgi waqıtta mine sol suw Araldan tartšp 
alınǵanlıǵı, onıń «jansızlandırıp qoyılǵanlıǵı» qıyalǵa kelmeytuǵın 
edi. Bunnan bılay Aral boyı ekologiyalıq apat aymaǵına aylandı».
Ózbekistan Respublikasınıń birinshi Prezidenti Islam Karimov sózinen.
?

---

128
ALTÍNSHÍ BAP. ÓZBEKISTANDA SOVET HÁKIMIYATÍNÍŃ 
KRIZISI HÁM ǴÁREZSIZLIK USHÍN HÁREKETLER 
(1984—1991-jıllar)
§
 
26. Ózbekistanda paxta isi hám onıń aqıbetleri