10-Мавзу: коррупцияга қарши кураш механизмлари. Мавзу режаси

Фуқароларни ахборот билан таъминлаш. Коррупсияга қарши курашнинг мазкур умумий аҳамиятга эга бўлган парадигмал услуби фуқароларга уларнинг ҳуқуқлари ва мажбуриятлари нимада, уни бузиш қандай ҳуқуқбузарликларга олиб келиши мумкинлиги, суд процедураси қандай ўтиши ва унда нималарни ҳисобга олишини аниқ ва равшан тарзда қилиб тушунтириш мақсадида қонунларни таҳлил қилиш орқали тушунтиришни ўз ичига олади. Буларнинг барчасини билган,тушунган фуқаролар пора бэришга ундаган мансабдор шахс билан юзма-юз келганда ўзларини янада ишончли тутишади.
Идоравий тизимларнинг очиқлиги. Идоралараро операцияларнинг ошкоралиги ва тегишли фуқаролик назорати идоралараро ҳужжатларни оммавий Интернетда нашр этиш ва очиқ муҳокама қилиш орқали амалга оширилиши мумкин, бу эса коррупсиянинг пойдэворини жиддий равишда бузишга олиб келади. Бироқ, бундай механизмлар тижорат сирларини ҳимоя қилиш бўйича ўта қатъий қоидалар билан чэкланган ёки улардан айрим бўлимларда фойдаланиш фуқароларнинг шахсий маълумотларини ва мудофаа бўлимлари ва ташкилотларида махфий маълумотларни ҳимоя қилиш бўйича қўшимча чоралар кўриш зарурати билан боғлиқ бўлади
Мансабдор шахсларнинг ижтимоий таъминоти. Биринчи даражали тиббий ёрдам, кўчмас мулк сотиб олиш учун фоизсиз кредитлар, катта миқдордаги пенсия - буларнинг барчаси давлат секторида иш ҳақининг ошиши билан баробардир.Мансабдор шахс коррупсиявий ҳаракатларга тушиб қолса, бу унинг мансабидан айрилиб қолиш эҳтимолини оширади. Парадигман мазмундаги тадқиқотлар шуни кўрсатадики, ушбу чора коррупсияга дарҳол таъсир қилмайди, аммо вақт ўтиши билан бюрократия сифатини яхшилайди.
Агент – принципи назарияси. Асосий-агент назарияси кафолат бэрувчида ("асосий") ижрочилар ("агентлар") нинг ҳаракатлари тўғрисида барча маълумотларга эга бўлмаган вазиятни кўриб чиқади.
Шунинг учун агент улар билан шартнома тузади, улар ўзларини тутишларига туртки бэрадиган агентлар учун (асосан мижозларга хизмат кўрсатиш учун) агентнинг манфаати учун қулай шарт-шароитларни ўз ичига олади. Агентлик модэлининг асосий хулосалари - махсус терминологиядан фойдаланмаслик ҳисобланади.
Ушбу модэл турли гуруҳлар таъсирида бўлган элита хатти-ҳаракатларини ўрганиш учун ҳам қўлланилади. Коррупсия ушбу гуруҳларнинг манфаатлари билан сайловчиларнинг манфаатлари тўқнашуви сифатида тушунилади. Бунда миллат умуман танланган вакиллар (агентлар) билан ижтимоий шартнома тузадиган асосий шахсдир.
Таҳлиллар шуни кўрсатадики, сайловчилар қанчалик кўп хабардор бўлса, вакилларнинг коррупсия учун имкониятлари шунчалик кам бўлади. Ўз навбатида вакиллар шахсий даромадларини кўпайтиришга имкон бэриб, қайта сайланишларини таъминлайдиган сиёсат юритишга интилишади. Коррупсия учун имконият яратадиган ечим бу мудофаа бюджети харажатларини кўпайтиришдир, чунки бу қарор ҳам сиёсат, ҳам турли гуруҳларнинг иқтисодий манфаатлари билан боғлиқлиги билан ажралиб туради.