10-мавзу: инвецтициялар таркиби ва улардан самарали фойдаланиш ҳолати таҳлили

10.5. Макроиқтисодий ўсишни прогнозлаштириш.
Кўрсаткичлар динамикаси қаторининг ўзгариш тенденциясини излаш турли хил вақтинчалик функциялар ѐрдамида ўтказилади. Масалан, бунга охирги умумий маҳсулотни, фондлар қийматини ва бошқаларни мисол қилиб келтириш мумкин.

10.2-Расм. Мамлакатлар бўйича меҳнат унумдорлиги²

Келажакда иқтисодий ривожланиш шароитларини сақлаб қолиш учун вақтинчалик функциялар билан ишлаб чиқариш динамикасини прогнозлаштиришда топилган баҳолар ѐки алоҳида омиллар экстрополяция қилиниши мумкин.
Такрор ишлаб чиқариш шароитлари ўзгариши билан экстрополяция усуллари узоқ муддатга қўлланилганда, аниқлик даражаси камаяди. Стратегик нуқтаи назардан бу прогнозлаштиришнинг реал жараѐнларини орқага суриш чора - тадбирлари каби дисперсиянинг ўсишини англатади. Бундай усулларнинг бири МГУА ва корреляцион анализ усуллари бўлиб, бу усулларда уларнинг шарт - шароитлари кузатилиши шарт.

Таянч сўз ва иборалар

Иқтисодий ўсиш тушунчаси. Иқтисодий ўсиш турлари, уларнинг прогнозлаштиришда ишлатилиши. Иқтисодий ўсишнинг икки жиҳатдан таҳлил қилиниши. Ресурсларнинг интенсив ишлатилиши. Фонд интенсивлиги, фонд сиғими, меҳнат сиғими, иқтисодий ўсиш моделларининг мақсади. Иқтисодий ўсишни прогнозлаштиришда ишлаб чиқариш функцияси. Иқтисодий ўсишни прогнозлаштиришда даражали ва кўп омилли функциялар. Мультипликатив ишлаб чиқариш функциясининг афзалликлари. Экстрополяция усули, корреляцион анализ усули. Иқтисодий ўсишни ифодаловчи кўрсаткичлар. Макроиқтисодий ўсишни прогнозлаштириш. Бир ѐки бир неча омилли моделлар. Кўп чизиқли, даражали, кўрсаткичли, кўп ўзгарувчили моделлар. Математик ишлаб чиқариш функцияси. Эконометрик моделлар. Дисперциянинг ўсиши.

1^ Иқтисодий тадқиқотлар ва БМТТД ҳисоб-китоблари, www.cer.uz

2^ Иқтисодий тадқиқотлар ва БМТТД ҳисоб-китоблари, www.cer.uz