10-Mavzu: Amir Temur va temuriylar davri madaniyati Reja

Uchinchi qismda 
sayyoralarning ko‘rinma harakatlari geotsentrik sistema 
asosida sharhlangan. 
To‘rtinchi qismda 
goroskop haqida ma’lumotlar 
keltiriladi. 
“Ziji Ko‘ragoniy”da keltirilgan yulduzlar jadvali Samarqandda olib 
borilgan kuzatishlar 
asosida tuzilgan. 
Jadval 
yulduzlar 
soni 
va 
kuzatishlarning originalligi jihatdan astronomiya tarixida Gipparx– Ptolemey 
jadvalidan keyin ikkinchi o‘rinda turadi. Optik asboblar ixtiro qilinguniga 
qadar tuzilgan zijlar orasida “Ziji Ko‘ragoniy” eng mukammal hisoblanadi. 
Undan vaqtni aniqlash va geografik koordinatlarni o‘lchashda, shuningdek, 
turli astronomik masalalarni hal qilishda XVII asrga qadar SHarq va G‘arbda 
foydalanib kelingan. 
Mirzo Ulug‘bek “Ziji Ko‘ragoniy” asarida VIII-XI asrlarda boshlangan 
falakiyot ilmiga oid an’analarni davom ettirib, yuqori darajaga ko‘tarish bilan 
birga, matematikaga doir “ Bir daraja sinusni aniqlash haqida risola”, 
falakiyotshunoslikka oid “Risolai Ulug‘bek” va musiqaga doir “Musiqa ilmi 
haqida risola”, shuningdek, “Tarixi arba’a ulus” (“
To‘rt ulus 
tarixi”) 
asarlarining ham muallifidir. 
Mirzo Ulug‘bekning “Ziji Ko‘ragoniy”ida tilga olingan yana bir 
mashhur olim 
Jamshid ibn Ma’sud ibn Maxmud al-Koshiy 
(1430) -
matematik va astronom. Samarqandda Qozizoda Rumiy bilan birga Mirzo 
Ulug‘bek rasadxonasi va madrasasi qurilishiga rahbarlik qilgan. 
Jamshid Koshiy Mirzo Ulug‘bek qo‘l ostida ishlagan Husayn Birjoniy, 
Ali Qushchi va boshqalarning kamolotga etishishiga katta hissa qo‘shgan. U 
astronomiyaga oid “Ziji Hoqoniy dar takmili ziji Elxoniy” (
“Elxoniy 
astronomik jadvalini takomillashtirishda Hoqoniy astronomik jadvalining 
ahamiyati”), 
“Sullam us-samo” 
(“Osmon narvoni”), 
“Nuzhat ul- hadoyiq” 
(“Bog‘lar sayri”) 
va matematikaga oid “Risola al-muhitiyya” 
(“Aylana 
haqida risola”), 
“Risola ul-atvor val-jayb” 
(“Vatarlar va sinus haqida 
risola”) 
asarlarini yozgan.