10 жаратылыстану-математика бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулық 1-бөлім


Элементтерді олардың оксидтерінен сутекпен тотықсыздандырудың



Download 30,24 Mb.
bet69/120
Sana23.02.2022
Hajmi30,24 Mb.
#143960
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   120
Bog'liq
10 сынып химия

Элементтерді олардың оксидтерінен сутекпен тотықсыздандырудың

термодинамикалық бағалау мүмкіндіктері



















Н,

G = 0

Процестің

Реакция теңдеулері

кДж/

болғандағы

практикада жүзеге




моль

температура, °С,

асуы













MnO2 + 2H2 = Mn + 2H2O

36

106

Мүмкін

1/2Fe2O3 + 3/2H2 = Fe + 3/2H2O

48

423

Мүмкін

1/2Cr2O3 + 3/2H2 = Cr + 3/2H2O

207

2680

Мүмкін емес

SiO2 + 2H2 = Si + 2H2O

375

2760

Мүмкін емес

CaO + H2 = Ca + H2O

393

6280

Мүмкін емес

Термодинамика,негізінен,химиялықреакциялардың жүру мүмкіндігін бағалауға көмектеседі.


Бірақ реакциялардың жүру жылдамдығы туралы нақты­ мәлімет бере алмайды.


Егер ∆H < 0, ∆S > 0 болса, реакция өздігінен жүреді, ∆H > 0, ∆S < 0 болса, реакция өздігінен жүрмейді; ∆H < 0, ∆S < 0 немесе ∆H > 0, ∆S > 0 болса, реакцияның жүру-жүрмеуі белгісіз.





  1. Термодинамикада Гиббс энергиясы қандай рөл атқарады?

  2. Реакцияның энтальпиясы мен энтропиясының қандай мәндерінде реакция: а) өздігінен жүреді; ә) жүрмейді; б) төмен температурада жүреді; в) тек қана жоғары температурада жүреді?




  1. Химиялық реакциялардың термодинамикалық мүмкіндігін қандай әдістер анықтайды? Бұл әдістер қандай математикалық теңдеулерге негізделген?




  1. Келесі химиялық теңдеулер берілген (барлық реагенттер мен өнімдер газ тәрізді күйде болады?




142


а) 2С2Н2 + 5О2 = 4СО2 + 2Н2О
ә) С2Н4 + 3О2 = 2СО2 + 2Н2О
б) 2Н2 + О2 = 2Н2О
в) Cu + H2O = CuO + H2
44-кестедегі деректерді пайдаланып, өздігінен жүретін реакцияларды анықтаңдар.


5. 43-кестеден термодинамикалық деректерді пайдаланып, 25°С температурада стандартты жағдайда реакцияның өздігінен жүру мүмкіндігін анықтаңдар:
CH4 + H2O = CO +3H2
6. Есептеулер жүргізбей-ақ мына белгілермен (>0, <0, ≅0) тура бағытта жүретін реакцияның G, H және S мәндерінің таңбасын анықтаңдар:
4НBr (г) + O2(г) ↔ 2 H2O(г) + 2 Br2 (г)
Температураның жоғарылауы химиялық реакцияның бағытына қалай әсер етеді?

1. Стандартты жағдайларда экзотермиялық реакцияның неге жүрмейтінін түсіндіріңдер:


СО2(г) + Н2 (г) = СО (г) + Н2О (с)?

Реакцияның G есептеңдер. Бұл реакция қандай температурада өздігінен жүре алатынын анықтаңдар?


2. Реакцияның 2Н2(г) + О2(г) = 2Н2О(с) Гиббс энергиясының өзгерісі
G0298 = – 474,46 кДж-ге тең. Термодинамикалық есептеулер жүргізбей тұрып, бұл реакция 298 К температурада қандай фактордың әсерінен (энтальпиялық немесе энтропиялық) жүретінін және реакцияның жүруіне температураның артуы қалай әсер ететінін анықтаңдар.


§ 33. ГИББС ЭНЕРГИЯСЫНА ЕСЕПТЕР ШЫҒАРУ


1-есеп. Есептеулер жүргізбей тұрып, процестердің энтропиясының өзгеруін болжаңдар:

  1. Zn (қ) + Cl2 (г) = ZnCl2 (қ)

  2. Fe (қ) = Fe (с)




  1. N2 (г) + 3H2 (г) = 2NH3 (г)

  2. H2O (г) = H2O (с)



Шешуі: Бұл есептің шешуін кесте түрінде берейік (31-кесте).












31-кесте















Процестің реакция

Sреак

Негіздеме

п/п

теңдеуі

таңбасы
















1

Zn (қ) + Cl2 (г) = ZnCl2 (қ)

< 0

Газ тәрізді заттардың энтропиясы қат­










ты заттарға қарағанда жоғары. Реак­










ция нәтижесінде газ тәрізді заттың










мөлшері­ төмендейді













2

Fe (қ) = Fe (с)

> 0

Сұйық күйде ретсіздік қатты күйге










қарағанда­ жоғары













3

N2 (г) + 3H2 (г) = 2NH3 (г)

< 0

Барлық реагенттер газдар болып табы­










лады және олардың мөлшері реакция










барысында­ азаяды













4

H2O (г) = H2O (с)

< 0

Сұйық күйде ретсіздік газ тәрізді күйге










қарағанда төмен













143


2 есеп. Химиялық процесс H0реак және S0реак таңбалармен сипатталады, олар 32-кестеде көрсетілген:









32-кесте










Процесс

H0

S0




реак

реак

а



+










ә

+












б














в

+

+










Осы төрт процестің қайсысы (а, ә, б, в) өздігінен жүреді:






  • температураның белгілі бір аралығында;




  • кез келген температурада өздігінен жүруі мүмкін емес?



Шешуі. Реакцияның өздігінен жүруіне энтальпия өзгерісінің теріс мәні және реакцияның энтропиясының оң өзгерісі ықпал етеді.

Демек, мына процестер өздігінен жүреді:


— а жағдайында кез келген температурада;
— б және в жағдайларында шекті температуралық аралықта;

— ә жағдайында кез келген температурада өздігінен жүруі мүмкін емес.




3-есеп. Айырылу реакциясының еркін энергиясының өзгеруін стандартты жағдайларда есептеңдер:









N2O5 (қ) = 2NO2 (г) + 0,5O2 (г)










Реакция қандай температурада өздігінен жүреді? H0

және S0

өзгерісінің температураға тәуелділігін ескермеңдер.

реак

реак










Анықтамалық деректер 33-кестеде келтірілген.

























33-кесте


































Заттың формуласы

H0

,

S,













түзілу

















































кДж/моль

Дж/(моль · К)





































NO2 (г)




33,8




240,2













N2O5 (қ)




–42,68




178,24













O2 (г)




0




205












Шешуі:
H0реак = 2 · 33,8 – (– 42,68) = 110,28 кДж/моль;


S0реак = 2 · 240,2 + 0,5 · 205 – 178,24 = 404,66 Дж/(моль · К);


G0реак = 110,28 (кДж/моль) – 298(К) · 0,40466 (кДж/(моль · К)) = =–10,309 кДж/моль.

144


Реакцияның G° < 0 болғандықтан, реакция стандартты жағдайларда өздігінен жүрмейді.

Реакция өздігінен жүретін температура аралығын бағалау үшін теңсіздікті шешу қажет:




Gреак. = Hреак. ТSреак. < 0.
Осыдан:
H
Hреак. < ТSреак. және Sреак. < T.

реак.



T > (110,28 (кДж/моль)/0,40466 (кДж/(моль · К)) = 272 К). Т > 272 К.


Жауабы: реакция 272 К немесе –1°С-тан жоғары температурада өздігінен жүреді.

1. Төменде берілген мәліметтерге сүйеніп, Гиббс энергиясын есеп-теп, реакцияның 1000 және 3000 К температурада өздігінен жүру мүмкіндіктерін анықтаңдар.



Download 30,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   120




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish