1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти

22
 
даромади 87% ташкил этади. 
Агроиқлим ресурслари. 
Ўзбекистон ҳудудининг каттагина қисми чўл 
ва ярим чўл (адир) ерларни ташкил этиб, республика ҳудудининг 60% 
эгаллайди. 600 метр баландликдан юқори қисми мўътадил иқлим зонаси 
дейилади. Ўзбекистон ҳудудида мўътадил ҳамда тропик иқлимдаги 
ўсимликларни ўстириб парваришлаш мумкин. 
Етарли иссиқлик ресурслари ғўза ва шунга ўхшаш бошқа техник 
ўсимликларни ўстириш имконини беради. Жанубий туманларда совуқ ноябрь 
ойининг иккинчи декадасида, кўпчилик туманларда октябрь ойининг 
биринчи декадасида бошланади. 
Самарали ҳарорат тўплаш имкониятига кўра республика ҳудуди уч 
гуруҳга бўлинади:
1. Шимолий туманлар, бу ерларда иқлим ва самарали ҳарорат 
йиғиндиси кескин ўзгариб туради. 
2. Жанубий туманлар, Қашқадарѐ, Сурхондарѐ вилоятлари, Бухоро ва 
Навоий вилоятларининг бир қисми. Бу туманлар иқлими бир хилда 
ўзгармайди. 
3. Иқлими мунтазам ўзгариб турадиган туманлар, буларга Фарғона 
водийси, Самарқанд, Сирдарѐ, Жиззах ва Тошкент вилоятлари киради. 
Республикада экиладиган экинлар учун ноқулай агроиқлим омилларига, 
кеч баҳор ва эрта кузда кузатиладиган совуқлар, экиш пайтидаги селлар, 
дўллар, ўсиш даврида кузатиладиган гармселлар, тузли чангларни олиб 
учадиган кучли шамоллар киради. 
Карамлар учун 25 0С, помидорлар учун 35 0С, ғўза учун 39 0С, полиз 
экинлари учун 40 0С ва маккажўхори учун 42 0С дан ортиқ ҳарорат уларнинг 
ҳосилдорлигини пасайтириб юборади. Юқори ҳарорат натижасида сабзавот 
ва полиз экинларининг 10-40% гача, ғўзанинг эса 10-20% гача ҳосили 
камайиб кетади. 
Саноат чиқиндилари, пестицидлар, гербицидларнинг тупроқда тўпланиши 
ҳам экинлар ҳосилдорлигига салбий таъсир кўрсатади. Чунончи, 
олтингугуртнинг ҳаводаги меъѐридан 2 баробар ортиқча тўпланиши помидор 
ҳосилини 20% гача, фторидларнинг юқори концентрацияси ғўзанинг 10-20% 
ҳосилини камайтириб юборади.