1. Yorug`likning tabiati. Yorug`lik to`lqinlarining monoxromatikligi va kogerentligi. Fotometrik kattaliklar


Yorug`lik interferensiyasining qo`llanilishi. Interferometrlar



Download 0,66 Mb.
bet3/8
Sana29.12.2021
Hajmi0,66 Mb.
#84056
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
kurs ishi

Yorug`lik interferensiyasining qo`llanilishi. Interferometrlar. Yorug`lik interferensiyasi hodisasi gazsimon moddalarning sindirish ko`rsatgichini aniqlashda, uzunlik va burchaklarni nixoyatda aniq o`lchashda, sirtlarga ishlov berishning sifatini tekshirishda va xakozo juda ko`p joylarda qo`llanadi.

Yupqa pardalardan qaytishdagi interferensiya asosida optikaviy tizimlarni ravshanlashtirish amalga oshiriladi. Yorug`lik linzaning har bir sindiruvchi sirtidan o`tganda tushuvchi yorug`likning taxminan 4% qaytadi. Murakkab ob’ektlarda bunday qaytishlar ko`p bo`ladi. Ravshanlashtirilgan optikaviy tizimlarda yorug`likning qaytishini yo`qotish uchun linzaning har bir erkin sirtiga sindirish ko`rsatkichi linzanikidan boshqacha bo`lgan moddadan yupqa parda qoplanadi. Agar pardaning sindirish ko`rsatkichi linza sindirish ko`rsatkichining kvadrat ildiziga teng bo`lsa, ayniqsa yaxshi natijaga erishiladi.

Interferometrlar deb ataladigan interferension asboblarning bir necha turi bor. Masalan, muxitlarning sindirish ko`rsatgichlarining o`lchash uchun Jermer interferometri, yulduzlarning burchakli o`lchamlarini o`lchash uchun yulduzlar interferometrlarni, detallarning sirtlariga mexanik ishlov berish sifatini tekshirish uchun A.A. Lebedevning polyarizatsion interferometri va V.A. Linnik interferometridan foydalanish mumkin. Maykelson interferometri masofalarni yuqori aniqlik bilan o`lchashga yordam beradi. Uzunlik birligi metr juda katta aniqlikda qadmiy, simob va kripton atomlari chiqarayotgan to`lqin uzunligi hisobida aniqlangan edi.

Хalqaro birliklar tizimi (SI) belgilaydiki, metr kripton - 86 atomining 2P10 va 5d5 energetik sathlar orasida o`tishiga mos nurlanishining vakuumdagi to`lqin uzunliklaridan 1650, 763, 73 tasiga teng uzunlikdir.

Hozirgi vaqtda ko`pchilik spektral chiziqlarning to`lqin uzunliklari yuqori darajadagi aniqlik bilan ma’lum. Shuning uchun berilgan uzunlikda joylashadigan to`lqin uzunliklarini bevosita sanab chiqish zaruriyati yo`qolgan.

YORUG`LIK DIFRAKSIYASI

Yorug`lik difraksiyasi. Gyuygens prinsipi. Yorug`lik to`lqinlarining to`siqlarni aylanib o`tib geometrik soya sohasiga burilish hodisasi yorug`lik difraksiyasi deyiladi. Тo`lqin uzunligi to`siq o`lchami bilan o`lchovdosh kattaliklar bo`lganda, ya’ni da kuchli difraksiya kuzatiladi.Тo`lqinlar difraksiyasi hodisasi Gyuygens prinsip yordamida tushuntirilishi mumkin. Gyuygens prinsipiga binoan to`lqin harakat yetib borgan har bir nuqta ikkilamchi to`lqinlar uchun markaz bo`lib xizmat qiladi, bu to`lqinlarning o`rab olgan egri chiziq keyingi momentdagi to`lqin frontining vaziyatini beradi. Frenel Gyuygens prinsipini ikkilamchi to`lqinlar interferensiyasi(wt+a0)- to`lqin sirt S poylashgan yerdagi tebranish fazasi, K = 2 /t to`lqin soni. r-sirtning ds joylashgan yerdagi yorug`lik tebranishining amplitudasi. K- proporsionallik koeffitsiyenti.

Difraksiya hodisasi ikki xil bo`ladi. Agar yorug`lik manbai va kuzatish nuqtasi R nuqtaga boruvchi nurlar deyarli parallel dastani hosil qilsa, Fraungofer difraksiyasi yoki parallel nurlardagi difraksiya kuzatiladi. Aks holda Frenel difraksiyasi kuzatiladi.

Frenel zonalari usuli. Bir jinsli muxitda nuqtaviy S manbadan tarqaluvchi sferik to`lqin R nuqtada uyg`otadigan yorug`lik tebranishining amplitudasini topish uchun Gyuygens-Frenel prinsipini tatbiq qilamiz. Bunday sferik to`lqinning to`lqin sirti SR to`g`ri chiziqqa nisbatan simmetrik bo`ladi. Frenel to`lqin sirtni shunday xalqasimon zonalarga ajratganki, har bir zonaning chetidan P nuqtagacha bo`lgan masofalar bir-biridan /2 ga farq qiladi. m-nchi zonaning tashi chetidan P nutagacha bo`lgan dm masofa quyidagicha ifodalanadi



Download 0,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish