1 Yangi davr boshlariga kelib Sharq mamlakatlari Yevropaga nisbatan sezilarli darajada orqada qola boshladi. Buning asosiy sabablari quyidagilardan iborat edi

1) xuddi yagona viloyat kabi abadiy birlashishga va
2) Ispaniyaga qarshi birgalikda ozodlik uchun kurashishga va’da berdilar.

15	G‘arbiy Yevropa Uyg‘onish davrining asosiy belgilarini quyidagilar tashkil etgan:	1) jaholat va mutaassiblikni rad etish; 2) insonni ulug‘lash, uning iste’dodi, aqliy imkoniyatlarini yuzaga chiqarish; 3) kapitalistik jamiyatning rivojlanishi ilm-fanning yanada taraqqiy etilishini zaruratga aylantirib qo‘yganligi; 4) adabiyot va san’atda narigi dunyoni emas, hayotdagi go‘zallikni kuylash; 5) inson erki uchun kurash.
16	Nikolay Kopernik (1473-1543) …	1) Krakov (Polsha) va Italiya universitetlarida o‘qidi. 2) Tasviriy san’at, matematika, falsafa, huquqshunoslik va tibbiyot kabi fanlarni o‘rgandi. 3) Maxsus moslamalar yordamida 30 yil davomida osmon jismlarini kuzatdi. 4) Ming yillardan beri davom etib kelayotgan Yerning harakatsizligi haqidagi ta’limotdan voz kechdi. 5) Yerning Quyosh va o‘z o‘qi atrofida aylanishini isbotlab berdi. 6) O‘z xulosalarini 1543-yilda chop etilgan «Osmon jismlarining aylanishi haqida» nomli kitobida bayon etdi. 7) Kitob chop etilgan davrda u o‘lim to‘shagida yotardi. Faqat o‘limgina uni inkvizitsiyadan asrab qoldi. 8) Keyinchalik, cherkov Kopernik ta’limotini rasman taqiqladi.
17	Jordano Bruno (1548-1600) ...	1) 1600-yil 17-fevral kuni Rim shahrida inkvizitsiya hukmi bilan italiyalik faylasuf, astronom va shoir Jordano Bruno o‘limga hukm qilindi.