1 Xonandalik san‘atining O‗zbekistonga kirib kelishi. Rus xonandalik maktabi va xonandalik san‘ati 4

FONASIYA, TOVUSH HOSIL QILISHI (yunon. phone – tovush so‗zidan)
–kuylash va oddiy nutqda ovoz tovushini chiqarish; ovoz apparati harakati mahsuli. Kuylashda tovush ovoz paylari tebranishidan hosil bo‗lib, rezonator vositasida kuchayadi va tembri boyitiladi. Mioelastik nazariyasi (Garsiya, Myuller, Muzexold, Levidov)ga ko‗ra ovoz paylarining tebranish tezligi va kelgusi tovush balandligi ularning tortilish darajasi va olinayotgan havo kuchi b– n tartibga solinadi. F.da ovoz apparatining barcha tarkibiy qismlari ishtirok etadi. Kuylash jarayonida markaziy nerv sistemasi muhim o‗rin tutadi. Buni ashula o‗qituvchisi, xor rahbari hisobga olib, mashg‗ulotlarda ijobiy tuyg‗ularni qo‗llagan holda ijodiy muhitni yaratishi lozim.
FONIATRIYA (yunon. phone – tovush, iatreia – davolash) – tibbiyot bo‗limi, ovoz hosil qilish fiziologiyasi, ovoz apparati kasalliklari va ularni davolash bilan shug‗ullanadi. Shu bois, vrach–otolaringolog foniatr deb ataladi.
FORMANTA (lot. formans – hosil qiluvchi) – akustikada ma‘lum bir chastotadagi qo‗shimcha tovushlar, ovoz yoki cholg‗uning o‗ziga xos tembri, shu tufayli nutq tovushlari ham bir biridan farqlanadi. Asosan yuqori rezonatorlar ishlashi natijasada yuzaga keladi. Yaxshi (to‗g‗ma yoki qo‗yilgan) ovozda ikkita
maxsus: yuqori (3000 gertsga yaqin) - ovozga jarangdorlik, yengillikni yaratuvchi va past (500 gertsga yaqin) – teranlik, niqobdorlik hosil etuvchi F.lar mavjud.

FOYDALANISHGA TAVSIYA ETILGAN ADABIYOTLAR:

Asosiy adabiyotlar:

1. 
   B.Shaxnazarova.Xonandalik uslubiyoti asoslari.Т.,2018 (O`quv qo`llanma)
   
2. 
   Shamaxmudova B.Xor fanlarini o‗qitish uslubiyoti.T., 2016.( Darslik)
   
3. 
   Kadirova S.Xorshunoslik.T., 2015. (O`quv qo`llanma)
   
4. 
   Sharafieva N.O‗zbekiston taronalari.T., 2015. (O`quv qo`llanma)
   
5. 
   Janice L. Chapman, OAM, FG. Singing and teaching singing. 2012.
   
6. 
   Shamaxmudova B.Xor fanlarini o‗qitish metodikasi.T., 2012. (O`quv qo`llanma)