1. Xalqaro tashkilotlar huquqining tushunchasi va mohiyati. Xalqaro huquq va xalqaro tashkilotlar huquqi o‘rtasidagi munosabatlar

Birlashgan millatlar tashkilotining xavfsizlik kengashi — BMTning asosiy doimiy ishlovchi siyosiy organi; BMT Ustavi 24moddasiga binoan xalkaro tinchlik va xavfeizlikni saklab turish uchun asosiy javobgarlik BMT Xavfsizlik Kengashi zimmasiga yuklatilgan. BMT Xavfsizlik Kengashining faoliyat doirasi BMT Ustavi (V—VII boblar)da anik, koʻrsatilgan va davlatlar oʻrtasidagi nizolarni tinch yoʻl bilan hal etish sohasida keng vakolatlar berilgan. U xalqaro toʻqnashuvlarni yoxud nizolarni keltirib chiqarishi ehgimol tutilgan har qanday nizo yoki holatni tekshirish vakolatiga, tinchlikka har qanday taxdid va uni har qanday buzish yoki agressiya hollarini aniklash hamda xalqaro tinchlik va xavfeizlikni saklab qolish yoxud tiklash yuzasidan tegishli tadbirlarni belgilash hamda tavsiyalar berish huquqiga egadir. BMTga a’zo 15 davlat: 5 doimiy va 10 muvaqqat a’zodan iborat. BMT Ustavi 23moddasiga koʻra, AQSH, Buyuk Britaniya, Fransiya, Xitoy va Rossiya BMT Xavfsizligi Kengashi doimiy a’zolaridir. Muvaqqat a’zolar esa Bosh Assambleya tomonidan 2 yillik muddatga saylanadi, uning har bir sessiyasida 5 muvaqqat a’zo qayta saylanishi shart. Muvaqqat a’zolar oʻrni kuyidagicha taqsimlanadi: Osiyo va Afrika davlatlaridan —5 a’zo, Sharqiy Yevropa davlatlaridan— 1 a’zo, Lotin Amerikasi davlatlaridan—2 a’zo, Gʻarbiy Yevropa va boshqa davlatlar (Kanada, Avstraliya, Yangi Zelandiya)dan—2 a’zo. BMT Xavfsizlik Kengashiga a’zo har bir davlat unda bir vakilga ega boʻladi. BMT Xavfsizlik Kengashi uzluksiz ishlaydi, uning majlislari orasidagi tanaffuslar 2 haftadan oshmasligi shart. Mazkur majlislarda davlatlar vakili ingliz tilidagi rasmiy nomi boʻyicha alifbo tartibida bir oy mobaynida navbatmanavbat raislik qiladi. BMT Xavfsizlik Kengashi majlislari ochiq boʻladi; uzrli sabablarga binoan majlis yopiq deb e’lon qilingan hollar bundan mustasno.
33. Xavfsizlik Kengashining vakolatlari, qarorlar qabul qilish tartibi.
Birlashgan millatlar tashkilotining xavfsizlik kengashi — BMTning asosiy doimiy ishlovchi siyosiy organi; BMT Ustavi 24moddasiga binoan xalkaro tinchlik va xavfeizlikni saklab turish uchun asosiy javobgarlik BMT Xavfsizlik Kengashi zimmasiga yuklatilgan. BMT Xavfsizlik Kengashining faoliyat doirasi BMT Ustavi (V—VII boblar)da anik, koʻrsatilgan va davlatlar oʻrtasidagi nizolarni tinch yoʻl bilan hal etish sohasida keng vakolatlar berilgan. U xalqaro toʻqnashuvlarni yoxud nizolarni keltirib chiqarishi ehgimol tutilgan har qanday nizo yoki holatni tekshirish vakolatiga, tinchlikka har qanday taxdid va uni har qanday buzish yoki agressiya hollarini aniklash hamda xalqaro tinchlik va xavfeizlikni saklab qolish yoxud tiklash yuzasidan tegishli tadbirlarni belgilash hamda tavsiyalar berish huquqiga egadir. BMTga a’zo 15 davlat: 5 doimiy va 10 muvaqqat a’zodan iborat. BMT Ustavi 23moddasiga koʻra, AQSH, Buyuk Britaniya, Fransiya, Xitoy va Rossiya BMT Xavfsizligi Kengashi doimiy a’zolaridir. Muvaqqat a’zolar esa Bosh Assambleya tomonidan 2 yillik muddatga saylanadi, uning har bir sessiyasida 5 muvaqqat a’zo qayta saylanishi shart. Muvaqqat a’zolar oʻrni kuyidagicha taqsimlanadi: Osiyo va Afrika davlatlaridan —5 a’zo, Sharqiy Yevropa davlatlaridan— 1 a’zo, Lotin Amerikasi davlatlaridan—2 a’zo, Gʻarbiy Yevropa va boshqa davlatlar (Kanada, Avstraliya, Yangi Zelandiya)dan—2 a’zo. BMT Xavfsizlik Kengashiga a’zo har bir davlat unda bir vakilga ega boʻladi. BMT Xavfsizlik Kengashi uzluksiz ishlaydi, uning majlislari orasidagi tanaffuslar 2 haftadan oshmasligi shart. Mazkur majlislarda davlatlar vakili ingliz tilidagi rasmiy nomi boʻyicha alifbo tartibida bir oy mobaynida navbatmanavbat raislik qiladi. BMT Xavfsizlik Kengashi majlislari ochiq boʻladi; uzrli sabablarga binoan majlis yopiq deb e’lon qilingan hollar bundan mustasno.