1. Xalqaro huquq tushunchasi va mohiyati Xalqaro huquq tushunchasi

Xalqaro huquqning nomlanishi. Asrlar davomida xalqaro huquq
jus gentium nomi bilan ma’lum bo'lgan. Bu Rim huquqidan olingan
bo'lib, xalqaro huquqning davlatiar o'rtasidagi munosabatlami
tartibga soluvchi normalar yig'indisi sifatidagi mazmunini ochib berolmas
edi. Rim huquqida jus gentium Rim fuqarolari va Rim fiiqarosi
bo'lmaganlar, shuningdek, fuqaro bo'lmaganlar o'rtasidagi xususiy
munosabatlami tartibga solardi.
XVII asming o'rtalariga kelib, ingliz olimi Zech «jus gentium»
o'miga yanada aniqroq nomlanish - «jus inter gentes» (xalqlar
o'rtasidagi huquq) atamasini qo'llashni taklif qildi. Xalqaro huquq
atamasi shundan kelib chiqqan.
O'zbekiston hududi doirasida «xalqaro huquq» atamasi XIX
asming o'rtalaridan boshlab umumiy foydalanishga kardi. Ungacha
«xalqlar huquqi» iborasi ishlatilar edi. Bu «jus gentium» - «umumxalq
huquqi»ning so'zma-so'z taijimasi edi. Ayni vaqtda, «xalqaro
huquq» atamasini unchalik muvaffaqiyatli ishlatilgan deb bo'lmaydi. Chunki bunday huquq xalqlar o‘rtasidagi emas, balki davlatiar o'rtasidagi
munosabatlami tartibga soladi. Taniqli xalqaro huquqshunos
V.A. Nezabitovskiy (1824-1883) ta’kidlaganidek, bu huquqni davlatlararo
huquq deb atash to‘g‘riroq bo'lar edi. Chunki bunday huquq xalqlar o‘rtasidagi emas, balki davlatiar o'rtasidagi
munosabatlami tartibga soladi. Taniqli xalqaro huquqshunos
V.A. Nezabitovskiy (1824-1883) ta’kidlaganidek, bu huquqni davlatlararo
huquq deb atash to‘g‘riroq bo'lar edi.