1. Xalıq bilimlendiriw sisteması haqqında túsinik O`zbekstan, Qaraqalpaqstan aymaqlarında xalıq bilimlendiriw sistemasınıń payda bolıwı hám rawajlanıwı

4. Akademiyalıq litseyde yamasa kásip-óner kolledjde orta arnawlı bilim alıwdıń ıqtıyarlıģı. Ulıwma bilim beretuģın orta mektepti tamamlaģan hár bir jas óziniń qızıģıwı, uqıplılıģı, rawajlanıw hám bilim dárejesine qaray ózi qálegen akademiyalıq litseyge yamasa kásiplik kolledjge ıqtıyarlı túrde kirip oqıwģa huqıqlı. Jaslardıń oqıw ornın tańlap alıwında hám mekteplerdiń olarģa jollama beriwinde járdem beriw wazıypası pedago-gikalıq-psixologiyalıq diagnostikalıq oraylarģa júklengen.
5. Bilimlendiriw sistemasınıń dúńyalıq sıpatı. O`zbekstan hám Qaraqalpaqstan Respublikaları Konstitutsiyalarınıń tiyislisinshe 61 hám 59 stat`yalarında «Diniy shólkemler hám birlespeler mámleketten ajırılatılģan» delingen. Mámleketlik hám mámleketlik emes oqıw-tárbiya orınları (diniy oqıw orınları buģan kirmeydi) dinnen ajıratılģan bolıp, olar dúńyalıq sıpatqa iye. Bunıń mánisi respublikamızdaģı barlıq oqıw orınları tálim-tárbiya jumısların dinge baylanıssız alıp baradı. Oqıwshılar, studentler dúńyalıq ilimiy bilimler sisteması menen qurallandırıladı. İlim pán, texnika, texnologiya, ekonomika hám mádeniyattaģı ilimiy jańalıqlardı bilip aladı, dúńyaģa ilimiy kóz-qarası qáliplesedi.
6. Mámleketlik bilimlendiriw standartı sheklerinde bilimlendiriwdits hámme ushın qolaylıģı. O`zbekstan hám Qaraqalpaqstan Respublikaları Konstitutsiyalarınıń tiyislisinshe 41 hám 39 stat`yalarında, bilimlendiriw haqqındaģı Nızamlarınıń 4-stat`yasında barlıq puxaralardıń bilim alıwda teń huqıqlıģı kepillestirilgen. O`zbekstanģa ózbek tili, Qaraqalpaqstanģa qaraqalpaq tili statusı (biyligi) berilgen. Ata-analardıń balaların qálegen tilde oqıtıw huqıqı támiynlengen. O`zbekstanda 100 den artıq, Qaraqalpaqstanda 80 nen artıq millet wákilleri jasaydı hám miynet etedi. Olar ushın xalıqtıń tıģız jaylasqan jerlerinde ana tilinde mektepler ashılģan hám qálegen mektepte, qálegen tilde balaların oqıtıwģa huqıq berilgen.
Respublikamızdıń barlıq oqıwshıları, studentleri birden-bir mámleketlik bilimlendiriw standartı tiykarında bilim aladı. I-IX klasslarģa oqıwshılardı qabıl etiw mámleketlik basqarıw organları tárepinen tastıyıqlanģan qaģıydalar, al orta arnawlı, kásip-óner hám joqarı oqıw orınlarına oqıwshılardı hám studentlerdi qabıllaw test sınawları juwmaqları negizinde júrgiziledi.