1. Xalıq bilimlendiriw sisteması haqqında túsinik O`zbekstan, Qaraqalpaqstan aymaqlarında xalıq bilimlendiriw sistemasınıń payda bolıwı hám rawajlanıwı

3. O`zbekstan hám Qaraqalpaqstan xalıq bilimlendiriwi jańa basqıshta
Xalqımızdıń neshe ásirlerden berli arzıw-ármanları iske astı, ģárezsizlikke, erkinlikke eristi. 1991-jıl 31-avgust kúni O`zbekstan Respublikasınıń ģárezsizlik deklaratsiyası daģazalandı. 1991-jıl 1-sentyabr` «G`árezsizlik kúni» dep belgilendi. O`zbekstan hám Qaraqalpaqstan Respublikaları xalıq bilimlendiriw sistemasınıń rawajlanıwında jańa dáwir baslandı. O`zbekstanda 1992-jılı, Qaraqalpaqstanda 1993-jılı qabıl etilgen bilimlendiriw haqqındaģı Nızamlardan pútkilley parq etetuģın hám bilimlendiriw sistemasına túpkilikli ózgeris jasawģa qaratılgan jana Nızam 1997-jılı qabıl etildi (1-keste). Dúńyada uqsası joq kadrlar tayarlawdıń milliy baģdarlaması islenip shıģıldı, kadrlar tayarlawdıń milliy modeli jaratıldı. Mámleketlik hám mámleketlik emes bilimlendiriw orınlarınan, ilimiy-pedagogikalıq mákemelerden, basqarıw uyımları jáne oģan qaraslı kárxanalar, mákemeler, shólkemlerden ibarat O`zbekstan hám Qaraqalpaqstan Respublikalarınıń xalıq, bilimlendiriw sisteması dúzildi. Sovet zamanınan miyras qalģan mektepler milliy mekteplerge aylandırıldı, olardaģı tálim-tárbiya jumısları házirgi dáwir talaplarına ılayıq jańasha shólkemlestirilip milliy mazmun menen bayıtılmaqta.
O`zbekstan hám Qaraqalpaqstan Respublikalarınıń xalıq bilimlendiriw sisteması
(1-keste )

Joqarı bilimlendiriw	Universitet Akademiya İnstitut
Orta arnawlı kásip-texnikalıq bilimlendiriw	Akademiyalıq litsey Kásiplik kolledj
Ulıwma orta bilimlendiriw	Ulıwma orta bilimlendiriw I-IX klasslar
	Baslanģısh bilimlendiriw I-1V klasslar
Mektepke shekemgi bilimlendiriw	Balalar baqshası
	Balalar yaslisi

Bilimlendiriw tarawı O`zbekstan hám Qaraqalpaqstan Respublikalarınıń jámiyetlik rawajlandırıw salasındaģı aldıńģı baģdar dep járiyalandı. Bilimlendiriw tarawında; mámleketlik siyasattsń tiykarģı printsipleri jańadan belgilendi. Olarģa tómendegiler kiredi.
1. Oqıtıwdıń hám tárbiyalawdıń insanıylıq, demokratiyalıq sıpatı. Bul printsip sovet dáwirinen biziń jámiyetimizge unamsız miyras sıpatında ótken. Házirgi waqıt avtoritarlıq pedagogikadan sanalı túrde bas tartıp oqıw-tárbiya jumısların insanıylıq sıpatta, demokratiyalıq tiykarda shólkemlestiriwdi talap etedi. Sebebi muģallim hám oqıwshı arasındaģı múnásebet ulıwma insanıy hám milliy qádiriyat-larģa tiykarlanıp qurıladı, joqarı adamgershilik sıpat-lardıń ústinligi támiyinlenedi. Oqıw-tárbiya oqıwshı shaxsınıń hár tárepleme úylesikli rawajlanıwına xızmet etedi. Oqıwshıdaģı tábiyiy dereklerdiń, beyimlik nıshanlarınıń rawajlanıp júzege shıģıwına, olardıń uqıplılıq hám talant dárejesine jetisiwine, hár túrli talaplarınıń qanaatlandırılıwına qolaylı jaģdaylar jaratıladı. Oqıwshını húrmetlew, oģan ģamxor bolıw, iseniw, onıń kele-shegine jan kúydiriw artadı hám ózligin júzege shıģarıwģa imkániyat tuwdırıladı.
Oqıwshınıń oqıw-tárbiya protsesindegi muģallim menen teń huqıqlıģı iske asırıladı, erkinligine keń jol ashıp beriledi. Oqıw-tárbiya isleri jańa pedagogikalıq texnologiya talaplarına say ráń-báreń etip ótkeriledi, oqıtıwshı hám oqıwshı huqıqı keńeytiledi, oqıtıwshınıń oqıwshı menen birgelikte islesiwi kúsheyedi. Oqıtıw-tárbiya túrlerin, usılların, quralların, metodların tańlawda, qollanıwda oqıw ornınıń, muģallimniń huqıqı keńeytiledi, baslaması qollap quwatlanadı, bul islerge oqıwshılarda jedelli qatnastırıladı.