1. Вируслар ҳақида тушунча

Мавзу: Компьютер вируслари ва вируслардан химоя қилиш муаммолари

Режа:

1. 
   Вируслар ҳақида тушунча.
   
2. 
   Вирусларнинг компьютерга ва ОТ га таъсири.
   
3. 
   Вирусларнинг манбала-ри ва уларни яратувчилар. вирусдан бирлам-чи ҳимоя.
   

1.Вируслар ҳақида тушунча
Вирус – бу дастурчи томонидан тузилган, компьютер иш фаолиятини текис ишлашига ҳалақит берадиган, оқибатда компьютерни ёқилишини ҳам тақиқлаб қўядиган дастурдир. Бу дастурлар асосан интернет тармоғи орқали фойдаланувчи компьютерига тушади.
Албатта, бу дастур, интернет фойдаланувчиси билмаган ҳолда ўз компьютерида пайдо бўлади. Уларга қарши курашадиган дастур антивирус дейилади. Вируслар компьютерларда ўзини ҳар ҳил тутади. Баъзи бирлари компьютерингизни керакмас файллар билан тўлдирса, яна баъзилари оператив хотирани кўп қисмини ишлатиб, компьютерингизни қотириб қўяди, вирусларнинг бир қисми эса, керакли файлларингизни ёки тизим файлларини ўчириб сизга зарар етказади. Шулардан сақланиш учун вирусларнинг турини билиб олиш лозим, яъни қайси вирус нима иш қилади ва бундан сақланиш ўз ўзидан келиб чиқади.
2. Вирусларнинг компьютерга ва ОТ га таъсири
Вирус дастурлари асосан Ассемблер дастурлаш тилида тузилади ва улар салбий таъсири бўйича бир нечта гуруҳга бўлинади:
1. Содда вируслар - оператив хотирани банд қилиб, компютернинг ишлаши секинлаштиради.
2. Махсус "стелс" вируслари, улар жойлашишини ўзгартириб туради ва уларни топиш анча мураккаб.
3. Маълумотларга ўзгартириш киритадиган вируслар.
4. Маълумотларни ўчирадиган вируслар.
5. Фойдаланувчининг айрим бир (маҳфий) маълумотларини Интернет тармоғи орқали вирусни яратган шахсга юборадиган вируслар.
Одатда фойдаланувчига вирус дастурларининг номигина маълум бўлиши мумкин. Масалан, Блаcк Ҳоле (қора тешик), Блаcк Фридай (қора жума), Фридай 13 (ўн учинчи жума), "секин таъсир қилувчи вирус" ва ҳоказо. Мазкур вируслар экраннинг чап бурчагидан қора тешик очиши ёки 13 сана жума кунлари ишлаётган файлларни ёъқотиши, бундан ташқари ҳар 5 минутда компютер ишини бир неча юз мароталаб сунъий секинлаштириб юбориши мумкин.

Одатда ТР-вируслар деб номланувчи вируслар гуруҳи ажойиб хоссага эга. Зарарланган дастурни кўриш чоғида вирус дастури тузатилган дастур ичига "суқилиб" кириб олади ва ўзини намоён этмайди. Шунга ўхшаш покистонча вируслар (Браин Ашет) ҳам зарарланган компютерларда ўз "фаолиятини" айёрларча олиб боради.

Кенг тарқалган вирусларни икки гуруҳга бўлиш мумкин:
-файллар учун (СОМ, ЕХЕ ва ДЛЛ ни зарарлайди);
-Боот-вируслар (дискетларни бошланғич юкловчи секторлари ёки МБР (Мастер Боот Реcорд) қаттиқ дискнинг юкловчи соҳасини зарарлайди.
Тармоққа зарар келтирувчи алоҳида вируслар ҳам мавжуд. Улар репликаторлар деб аталиб, тармоқдаги барча ёки баъзи абонентларни зарарлайди. Улардан энг "таниқлиси" Морриса номлисидир. 1988 йилда ушбу вирус Интернет тармоғидаги 30000 та компютердан 6000 тасига зарар келтириб, "каромат" кўрсатган.