66-variant
1. Neft, gaz, ko`mir. Ulardan olinadigan organik moddalar-monomerlar, sirt-aktiv moddalar, erituvchilar, pestitsidlar va boshqalar.
Neft — yonuvchan moy; tarkibida uglevodorod boʻlgan qizil-jigarrang, baʼzan qora rangli, oʻziga xos hidli Yer qobigʻida mavjud boʻlgan foydali qazilma boylik. Neftning tarkibida uglevodorodlardan tashqari, baʼzan kislarodli, oltingugurtli va azotli birikmalar ham boʻladi. Turli joydan chiqqan neftning tarkibi turlicha boʻlib, uning solishtirma ogʻirligi 0,74 bilan 0,97 g/sm³ orasidadir. Neftning tarkibiga qattiq, suyuq va gazholidagi uglevodorodlar kiradi. Gaz holidagi uglevodorodlar yer tagidan tabiiy gaz yoki yoʻldosh gaz(neft qazib olishda chiqadigan gaz) holida chiqadi. Tarkibida, asosan, suyuq uglevodorodlar boʻladigan neft — parafin asosli, qatiiq uglevodorodlar boʻladigan neft esa asfalt asosli neft deb ataladi.Tabiiy gaz. Tabiiy gaz asosan metan CH4 dan iborat. Reaksiyaga ko'ra metanning to'liq yonishi bilanCH4 + 2O2 = CO2 + 2H2O + Q Tabiiy gaz ishlab chiqarish uchun odatda oqim usuli qo'llaniladi. Gazning er yuzasiga oqib chiqa boshlashi uchun gazli rezervuarda burg'ulangan quduqni ochish kifoya.Tabiiy gaz oldindan ajratilmasdan ishlatiladi, chunki u tashishdan oldin tozalashdan o'tadi. Xususan, undan mexanik aralashmalar, suv bug'lari, vodorod sulfidi va boshqa agressiv komponentlar chiqariladi .... Shuningdek, propan, butan va og'irroq uglevodorodlarning ko'pchiligi. Qolgan amalda sof metan, birinchi navbatda, yoqilg'i sifatida iste'mol qilinadi: yuqori kaloriya qiymati; ekologik toza; qazib olish, tashish, yoqish uchun qulay, chunki agregat holati gazdir.Yo'ldosh gazning uch fraktsiyasi:1.Benzinli benzin; dvigatelni ishga tushirishni yaxshilash uchun benzinga qo'shiladi; 2.propan-butan aralashmasi; maishiy yoqilg'i sifatida ishlatiladi; 3.quruq gaz; asilen, vodorod, etilen va boshqa moddalarni olish uchun ishlatiladi, ulardan o'z navbatida kauchuklar, plastmassalar, spirtlar, organik kislotalar va boshqalar olinadi.Ko'mir .Tabiatdagi ko'mir zahiralari neft va gaz zahiralaridan sezilarli darajada oshadi. Ko'mir - uglerod, vodorod, kislorod, azot va oltingugurtning turli birikmalaridan iborat murakkab moddalar aralashmasi. Ko'mirning tarkibi ko'plab boshqa elementlarning birikmalarini o'z ichiga olgan bunday mineral moddalarni o'z ichiga oladi.Ko'mir tarkibi: uglerod - 98% gacha, vodorod - 6% gacha, azot, oltingugurt, kislorod - 10% gacha. Ammo tabiatda jigarrang ko'mirlar ham mavjud. Ularning tarkibi: uglerod - 75% gacha, vodorod - 6% gacha, azot, kislorod - 30% gacha.Ko'mirni qayta ishlashning asosiy usuli piroliz (kokoatsiya) - yuqori haroratda (taxminan 1000 S) havoga kirmasdan organik moddalarning parchalanishi. Bunda quyidagi mahsulotlar olinadi: koks (metallurgiyada keng qoʻllaniladigan mustahkamligi yuqori boʻlgan sunʼiy qattiq yoqilgʻi); ko'mir smolasi (kimyo sanoatida qo'llaniladi); kokos gazi (kimyo sanoatida va yoqilg'i sifatida ishlatiladi.)
Do'stlaringiz bilan baham: |