Нуклеин кислоталарни тадқиқот қилиш усуллари
Nuklein kislotalarni o'rganish usullari.
Gel elektroforezi
Turli o'lchamdagi bo'laklarni ajratish uchun ishlatiladi.
PCR
Haroratni oshiring va zanjirlarni denatüre qiling, keyin fermentlarni qo'shing, haroratni pasaytiring = 2 juft zanjir va hokazo. amaliy maqsadlarda qo'llaniladi - virusli infektsiyalar diagnostikasi, perinatal diagnostika.
Cheklov tahlili
Restriktazalar (molekulyar qaychi) asosida - fermentlar.
3 guruh:
Nuqtani taniydi va tanib olish nuqtasidan ancha masofada kesadi
Taniydi va nuqtaga qisqartiradi
Nuqtadan kichik masofada taniydi va kesadi
Yopishqoq uchlari bilan. Tahlil sizga nukleotid tarkibini aniqlashga imkon beradi, cheklash xaritalari olinadi, mos ravishda siz DNK parchalarining nisbiy holatini bilib olishingiz mumkin.
Gibridlanish
Cheklovli ligatsiya usuli - Comm. Yopishqoq uchlari bo'lgan 2 dona DNK
Ulagich usuli - 2 uchini to'mtoq uchlari bilan birlashtirish, dastlab ularni yopishqoq holga keltiradi
Blot - DNK problarini qo'llash orqali hibridizatsiya - ma'lum nukleotid tarkibiga ega DNK, ko'pincha radioaktiv yorlig'iga ega. DNKni xromosomadan, ya'ni uning sof shaklida ajratib olish kerak.
Insiti ham teglar foydalanish, lekin blot farqli o'laroq - xromosomalarning bir qismi sifatida janob DNK.
Nukleotidlarning aniq tarkibini ketma-ket tanib olish
Kimyoviy ko'p sonli nusxalarni talab qiladi, ya'ni PCR, so'ngra bitta asosda DNK parchalanishi.
Enzimatik
Нуклеосомалар
Elektron mikroskopda xromatin munchoq shaklida ko`rinadi: uning sharga o`xshash kengaygan qismlari 10 nm atrofida bo`lib, ipsimon qismlari bilan bir-biridan ajralgan bo`ladi. Bunday sharsimon kengaygan joylari nukleosomalar deb ataladi. Har bir nukleosoma qo`sh spiralli DNK parchasi bo`lib, uzunligi 140 juft nukleotid va 8 molekula giston (H2A, H2B, H3, H4) ga teng. Har bir nukleosomada 4 turdagi gistonlarning har biridan ikki molekuladan joylashgan. Qo`sh spiralning ipsimon qismlari 30-60 juft asosdan iborat bo`lib, H1 gistoni bilan bog`langan hamda turli xil hujayralarda uning uzunligi har xil bo`ladi. Odam DNK si molekulalarining uzunligi santimetrlar bilan o`lchansa 3-5 sm atrofida bo`ladi, xromosomaning uzunligi atigi bir necha nanometr keladi. Demak, xromosomada joylashgan DNK juda qisqargan bo`ladi. Nukleosomada DNK ning taxlanish darajasi beshga teng, ya’ni uning uzunligi 5 martaga qisqaradi. Taxminan 90 % DNK nukleosoma tarkibiga, qolgan qismi esa ipsimon qismiga to`g`ri keladi. Nukleosomalar “tinch” turgan xromatin, ipsimon qismi esa faol xromatin parchalaridir. Nukleosomalar yoyilishi va to`g`ri shaklga o`tishi mumkin. Yoyilgan nukleosomalar faol xromatinga aylanadi. Bunda bajaradigan vazifaning strukturaga bog`liqligi yaqqol namoyon bo`ladi. Globulyar nukleosomalar tarkibida qancha ko`p xromatin bo`lsa, u shuncha faollashmagan bo`ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |