1-variant Leksikologiya va uning turlari haqida ma’lumot bering

7-variant
1.Uslubiy bo‘yqdorlik jihatidan leksemalar qanday guruhlarga ajratiladi?
1.O’'zbek tili leksikologiyasidagi so'zlar uslubiy qo'llanishiga ko'ra ikki guruhga bo'linadi: 1) uslublararo betaraf leksika; 2) uslubiy xoslangan leksika. Nutq uslublarining barchasi uchun baravar ishlatiladigan va birorta uslubga xoslanmagan so'zlar uslubiy betaraf leksika deyiladi. Masalan: osmon, yer. daryo, tosh, suv, non, osh, bosh, edi, keldi, gapirmoq, kulmoq, ichmoq, uxlamoq va boshqalar.
Uslubiy xoslangan leksika. Nutqni birorta yoki ayrim-ayrim turlari uchun ishlatiladigan so'zlar uslubiy xoslangan leksika deyiladi. Masalan, fonetika, artikulyatsiya, urg'u, sintaksema, leksema, teorema, vazn, radif, muxammas(ihniy), maqol, sarlavha, zarbdor, jangovor, ulkan(publitsistik), fuqaro, qoida, qonun, modda, qaror, ariza, bildirish, xabamoma, (axborot), nigoh, visor, xandon, murg'ak, malak, pari, saman, munis, koshona, xirot, dilband, alhor (badiiy) uslublarga xoslangan.
Uslubiy xoslangan leksika qo'llanishiga ko'ra ikki xil:l) yozma nutq leksikasi; 2) og'zaki nutq leksikasi.Yozma nutq leksikasiga kitobiy uslub yoki badiiy, rasmiy. publitsistik ilmiy uslublar kiradi. Og'zaki nutq leksikasiga oddiy so'zlashuv uslubi kiradi va boshqalar
2. Leksemaning okkazional ma’nolari haqida ma’lumot bering.
Okkazional ma’no leksemaning tildagi ma’nosiga xos bo'lmagan, ayrim shaxsning (muallifning) nutqiy vaziyatdan kelib chiqib, shu leksema mazmuniga yangicha «tus» berishi natijasida yuzaga keltirilgan sun’iy ma’nodir. U individual xarakterda bo'ladi va faqat kontekstda anglashi- ladi.«Ichak uzar hangomalar»dan keltirilgan quyidagi di.alogga e’tibor beraylik:
Qattiq kayf qilgan er xotinidan iltimos qilyapti
- Kastumimni tozalab qo'y. - Tozaladim.
- Shimimni tozalab qo'y.
- Tozaladim.
- Tuflimni tozalab qo'y.
- lye, tuflining ham cho'ntagi bormi?
Yuqoridagi matnda tozalamoq so'zining «ship-shiydam qilmoq»
ma’nosi kulgiga sabab bo'layotganligini anglash qiyin emas. Aslida bu ma’no tozalamoq leksemasining mazmun mundarijasida yo'q, u asar muallifining uslubiy maqsadda kashf etgan leksik qo'llashidir.