2-v 2-s: Absorbsion interferension va boshqa turdagi yorug’lik filtrlari
Interferension filtrlar ultrabinafsha soha uchun ham tayyorlanadi. Kvars plastinkaga Mg F yoki kriolet bilan navbatlanuvchi Pb Cl , Sb O qatlamlar tushiriladi. Yaqin ultrabinafsha sohada interferension filtrlar 2 ~10-15*10 m kenglikni taminlaydi. Bunda ~30% keng palasali filtrlarda 2 ~40*10 m, ~60%. Simob – kvars lampalar bilan ishlanganda turli xil filtrlarni ishlatiladi va barcha asosiy chiziqlar ajraladi. Sariq ( =578nm ), yashil ( =546nm ), ko’k ( =436nm), binafsha ( =405nm), ultrabinafsha chiziqlar ( =365nm va =313nm). Ba`zida spektrni buzmasdan susaytirish kerak bo’ladi. Buning uchun setka va neytral yorug’lik filtrlari ishlatladi. Ular turli xil markadagi HC shishalardan tayorlanadi. Shuningdek filtrlash uchun monoxramatorlar ishlatiladi. Bunda nurning intensivligi asbob ichida susayadi. Prizmalari shisha, kvars va flyuoritdan yasaladi. Yorug’lik filtirlari spektridan ma’lum bir spektral qismini ajratib olish uchun xizmat qiladi. Ko’p xollarda ular bo’yalgan jilatin plyonkalar, bo’yalgan shishalar yoki plastinkalar (organik shishalar) ko’rinishidagi yutuvchi muhitlarda yoki yorug’likni yutuvchi eritmalarda tayyorlanadi. Absorbsion yorug’lik filtirlaridan tashqari hozirgi vaqtda laboratoriya amaliyotida interferension yorug’lik filtrlari kirib kelyapti. Dispersion va qaytaruvchi yorug’lik filtrlari kamroq ishlatiladi. Absorbsion yorug’lik filtrlari o’tkazuvchanlikning spektral egriligi va integral koeffisentlari bilan xarakterlanadi. Bu narsa tushayotgan yorug’lik oqimining yorug’lik filtri qay darajada susaytirayotganini aniqlash uchun kerak bo’ladi. Berilgan tushayotgan nurlanish uchun o’tkazishning integral koeffisenti:
B u yerda F -filtirdan o’tayotgan yorug’lik oqimi, F-filtirga tushayotgan yorug’lik oqimi, E -manba spektri, V - priyomnikning spektral sezgirligi. chizmada birinchi chiziq filtriga tushayotgan yorug’lik oqimini bildiradi, ikkinchi chiziq undan o’tayotgan oqimni ko’rsatadi. O’tkazuvchanlikning integral qiymatini olish uchun 1va 2-chiziqlar bilan chegralangan yuzalar nisbatini olish kerak.
Yuzalar planimetr yoki kvadratchalar sonini sanash bilan o’lchanadi. Yorug’lik filtrini o’tkazuvchanlik spektral sohasining yarim kengligini aniqlashga maksimumda o’tkazuvchanlik koeffisentini aniqlashga yorug’lik filtri egriligini aniqlashga imkon beradi. Filtr spektrning tor sohasini ajratish uchun ishlatilganda o’tkazuvchanligi spektral egriligini tushayotgan uchlari tushadi, imkon boricha egriroq bo’lishi kerak. Afsuski, Absorbsion filtrlar bilan ishlaganda egrilik odatda juda kichik bo’ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |