1. Texnogen avariya va uning turlari. Avariyalar haqida aholi va ishchilarni ogohlantirish usullari

T em iry o i transportidagi avariyalar. Temir y o ‘l transportidagi avariya va halokatlarga asosan y o ilar, harakatdagi tarkib, signalizatsiyaning nosozligy, dispetcherlar xatosi, mashinistlarning e ’tiborsizligi va loqaydligi sabab boiadi.
Harakatdagi tarkibning relslardan chiqib ketishi, to ‘qnashuvlar, pereezdlardagi to ‘siqlarga borib urilish, bevosita vagonlam ing o‘zida y o n g in va portlashlam ing kelib chiqishi ko‘proq sodir b o iad i. Shunga qaramay, poezdda yurish samolyotda uchishdan taxminan uch marta, avtomobilda yurishdan 10 marta xavfsizroqdir.
Avtomobil transportidagi avariyalar. Avtomobil transportida avariyalarning 75 foizga yaqini haydovchilarning y o i harakati qoidalarini qo‘pol buzishi oqibatida kelib chiqadi. Tezlikni oshirish, yo‘1 belgilarga e ’tiborsiz b o iish , qarama-qarshi yo’lakka o‘tib olish va avtomobilni mast holda boshqarish har doimgidek,
qoidabuzarlikning yanada xavfli ko‘rinishi b o iib qolmoqda. Avariyalarga ko‘pincha yo ilarn in g yaroqsiz holga kelishi (asosiy sirpanchiq), m ashinalarning nosozliga (birinchi o ‘rinda tormoz,ikkinchi o‘rinda rul boshqaruvi, uchinchisi g’ildirak va shinalar)sabab bo’ladi. Avtomobil avariyalarida jarohatlanganlarning 80 foizi ko‘p qon yo‘qotish oqibatida dastlabki uch soatda halok bo’ladi.
Havo transportidagi avariyalar. Aviatsiya halokatlari ko‘plab hollarda sabab bilan sodir bo’lad i. Samolyotning ayrim konstruksiyalarini buzilishi ,dvigatellaming ishlamay qolishi, boshqaruv tizimi, elektr, aloqa, o ‘chirish tizimining ishdan chiqishi, yo’qlgi yoki yetishmasligi, ekipaj va yoiovchilar xavfsizligini ta’minlashdagi uzilishlar og‘ir oqibatlarga olib keladi.
Dekompressiya - bu samolyotning germetikligi buzilganda salondan havoning siyraklashishidir. Tez dekompressiya, odatda, qattiq g ‘uvillash bilan boshlanadi (havo chiqib ketayotgan boiadi).Salon chang va tuman bilan to iad i. Odamning ko‘rish qobiliyati birdan pasayadi, o‘pkasidan havo tez chiqib keta boshlaydi va
umum an ushlab qolib boim aydi. Bir vaqtning o ‘zida quloqlarda shingillash va ichakda og‘riq paydo b o iish i mumkin. Har qanday vaziyatda ham vahimaga berilmasdan, dadil harakat qilinsa, bu insonning omon qolishiga yordam beradi.