1. Tebranma harakat haqida tushuncha Garmonik tebranma harakat kinematikasi va dinamikasi

2
ya’ni O
o—o
tsiklik chastota
V
V — v
chastotaga mos keladi.
Bitta to‘la tebranish vaqtida tebranish amplitudasi ikki marta maksimumga erishadi, shu sababli tepkilar chastotasi qo‘shiladigan tebranishlar chastotalari farqiga teng bo‘ladi. Ko‘pincha tepki hodisasi tovushli va elektr tebranishlarida kuzatiladi.
3) Bir-biriga perpendikulyar bo‘lgan tebranishlarni qo‘shish.
Moddiy nuqta x o‘qi bo‘ylab va unga perpendikulyar bo‘lgan u o‘qi bo‘ylab tebranishi mumkin. Agarda ikki tebranishni qo‘zg‘atsak, moddiy nuqta tebranishni tashkil etuvchilari traektoriyalaridan farqli bo‘lgan qandaydir traektoriya bo‘ylab harakatlanadi.
Nuqtaning siljish tenglamasi mos ravishda u va x o‘qlari bo‘ylab quyidagicha bo‘lsin:
y = A sin(o0t + p) , a = A2sin(°0t + ^) , (7)
bu yerda Ap = p2 — (px ikkala tebranish fazalari farqidir. (7) - tenglamalardan ikkita bir-biriga
o‘zaro perpendikulyar bo‘lgan tebranishlarda qatnashayotgan nuqtaning harakat traektoriyasi tenglamasiga ega bo‘lamiz:
y_
A
X
sin(o t + p); = sin(o t + p)
A2
Bu tenglamalardan t vaqtni yo‘qotsak, quyidagi ifodaga ega bo‘lamiz.
y_
A
x
xy
+ 2 + 2 COs((P2 —A) = sin (^2 —^1) ,
(8)
-1 A2 A1A2
Bu tenglama, o‘qlari x va u koordinata o‘qlari bo‘yicha yo‘nalgan ellipsning tenglamasidir.
Bir necha xususiy hollarda traektoriya formulalarini tekshirib ko‘ramiz. a) Fazalar farqi nolga teng bo‘lsin, ya’ni Ap = 0. U holda (8) - tenglama quyidagi ko‘rinishni oladi
2
x y
— + —
V Ai
A
= 0
2 J
Bu tenglamaning yechimi
Z_
A
X
A,
yoki y
A
A
X
*1 2
to‘g‘ri chiziqdan iboratdir. Nuqta koordinatalar tizimining ikkinchi va to‘rtinchi kvadrantlaridan o‘tuvchi chiziq bo‘ylab tebranadi (13 - rasm).
2
13 - rasm. Fazalarfarqi nolga teng tebranishlar qo‘shilishdagi natijaviy tebranish (A(p = 0).
Nuqtaning siljishi r — VA + A • sin o0t ga teng bo‘ladi. Bu yerda
A = yj A1 + A22 - uning amplitudasi, Oq - tsiklik chastotasidir.