1. тб конструкцияларнинг тарихда ва истиқболда қўлланиш соҳалари ҳамда ривожланиши

Бетон мустаҳкамлиги: 
а. R
bc 
- cиқилишда бетон мустаҳкамлиги(намуналар кўриниши ва ўлчамларига боғлиқ). 
Намуна кўриниши(формаси)га боғлиқ равишда икки хил мустаҳкамлик фарқланади: 
R 
– сиқилишдаги кубик мустаҳкамлик(вақтинчаик қаршилик). Бетон таркибида 
портландцемент вақт давомида қотган сари мустаҳкамлиги ортиб боради, бу ортишнинг 28-чи 
суткадаги қиймати асос деб қабул қилинган. Бетон кубининг мустаҳкамлиги – 
R
n
=R
m
(1–1,64v) 
Бу ерда, R
m
 
– бетоннинг ўртача статик мустаҳкамлиги; 
v
– бетон мустаҳкамлигининг 
ўзгарувчанлиги коэффициенти. Бетоннинг призматик мустаҳкамлиги 
R
bn.
 
Ўқ бўйлаб сиқилишдаги мустаҳкамлиги бўйича бетон синфи 
В (МПа)
деб, ўлчамлари 
150х150х150 мм бўлган бетон кубларни стандарт талаби асосида, 15...20 0С ва 40...100 % нисбий 
намликда 28 сутка давомида сақлангандан сўнг бетон мустаҳкамлигининг статик 
ўзгарувчанлиги эътиборга олинган ҳолда 20±22
0
С ҳароратда синаш натижасида олинган 
сиқилишдаги вақтинчалик қаршилигига айтилади.
Бир партия стандаритларни синаш натижасида бетонни сиқилиш бўйича олинган ўртача 
вақтинчалик қаршилиги қийматини аниқлаймиз. 
R
m
= 
 
Лойиҳалаш меъёрларида (ишонч эҳтимоли) 0,95 таъминланиши кафолатланган. Маслан 
10 та синалган кублардан 95 тасининг мустаҳкамлиги 
В
дан кам бўлмаслиги керак. Эҳтимоллар 
назарияси бўйича бу ҳолда 
χ=1,64 
га тенг. Шундай қилиб, меъёр бўйича мутаҳкамлиги 
таъминланган бетон синфи:
В=R